Śródmieście (Żywiec)

---

Położenie

Śródmieście, znajdujące się w centralnej części Żywca, stanowi kluczową część miasta. W tej dzielnicy usytuowany jest Rynek, który uznawany jest za serce Żywca. Jest to również obszar, w którym zlokalizowane są liczne zabytki oraz instytucje publiczne, co czyni go istotnym punktem na mapie kulturalnej miasta. Śródmieście leży na skrzyżowaniu dróg wojewódzkich 946 i 945, co zapewnia łatwy dostęp do różnych części miasta.

W kontekście historycznym, nie tylko Śródmieście jest warte uwagi; wyróżnia się również Rudza, obejmująca ulice takie jak 3-go Maja, Batorego, Bracka, Mała i Świętokrzyska, które przyczyniają się do wyjątkowego charakteru tej lokalizacji.

Granice Śródmieścia obejmują sąsiednie obszary, w tym:

• Kocurowem-Kolebami,
• Moszczanicą,
• Sporyszem,
• Zabłociem.

Historia

Śródmieście, uznawane za kolebkę Żywca, było miejscem, którego granice niemal w pełni pokrywały się z obszarem miasta do roku 1929. Od zawsze to właśnie tutaj koncentrowało się życie administracyjne i handlowe Żywca.

W społeczności miejskiej dominowali rzemieślnicy, kupcy oraz handlarze, którzy także angażowali się w uprawę roli oraz hodowlę bydła. Dostęp do własnego lasu miejskiego na Łysce, zajmującego około 64 hektarów, oraz dużych terenów w Kiełbasowie – wynoszących około 400 hektarów, umożliwiał mieszkańcom korzystanie z łąk i pastwisk położonych nad rzeką Sołą. Warto wspomnieć o pięknych, narodowych strojach, które mieszkańcy nosili podczas uroczystości.

Ważne urzędy oraz sklepy gromadziły się głównie przy ulicy Bielskiej, znanej obecnie jako ul. Kościuszki. W tej reprezentacyjnej ulicy działalność prowadziły takie lokale jak wędliniarnia Fuhrmana i Sojeckiego oraz księgarnia Lintschera, które cieszyły się dużym uznaniem.

Między rokiem 1887 a 1897 funkcjonowała tutaj szkoła zawodowa, specjalizująca się w stolarstwie oraz produkcji zabawek, która później została przeniesiona do Kalwarii Zebrzydowskiej. Po tej zmianie kształcenie zawodowe młodzieży podjęła Uzupełniająca Szkoła Przemysłowa, oferująca 3-letni program nauczania dla uczniów zrzeszonych w Żywieckim Stowarzyszeniu Cechowym.

Rok 1904 przyniósł powstanie Wyższej Szkoły Realnej w Żywcu, która do 1936 roku była jedyną szkołą ponadpodstawową w regionie. W tym czasie, w 1936 roku otwarta została Miejska Jednoroczna Szkoła Przysposobienia Kupieckiego, znana obecnie jako Zespół Szkół Ekonomiczno-Gastronomicznych.

Od 1888 roku funkcjonował Szpital im. Franciszka Józefa I, ulokowany przy ulicy Krakowskiej, dzisiaj noszącej miano ulicy Sienkiewicza. W 1892 roku z kolei powstała Komunalna Kasa Oszczędności, która w roku 1930 osiągnęła szczyt oszczędności wynoszący 4 911 379 zł.

W roku 1902 wmurowano kamień węgielny pod budowę gmachu towarzystwa sportowego „Sokół”, który został uroczyście oddany do użytku 6 września 1904 roku. Rozwój Śródmieścia koncentrował się w pierwszej kolejności wokół Rynku, jednak w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku, w wyniku budowy osiedli mieszkaniowych, obszar ten rozszerzył się w kierunkach północnym oraz południowo-wschodnim.

W 1963 roku na budynku przy ul. Komorowskich zamontowano tablicę pamiątkową, upamiętniającą manifestację robotników z 1932 roku, która zakończyła się tragicznymi wydarzeniami, w trakcie których życie straciło kilku protestujących.

Śródmieście dzisiaj

Współczesne centrum Żywca, które ma swoje **korzenie w zróżnicowanej zabudowie**, zyskało na znaczeniu jako kluczowy punkt administracyjno-usługowy.

W jego południowej i zachodniej części wyróżniają się Osiedle 700-lecia, Osiedle Młodych oraz inne osiedla mieszkaniowe zbudowane z wielkiej płyty. Dominują tutaj także różnorodne centra handlowe, w tym hipermarket Tesco oraz centra handlowe Lider i Targówek. Obiekty użyteczności publicznej, takie jak Urząd Miejski, Starostwo Powiatowe oraz Sąd Rejonowy, są również istotnymi elementami tej części miasta.

Północna część dzielnicy to natomiast przede wszystkim zabudowa jednorodzinna, gdzie znajdują się takie osiedla jak Osiedle Widok czy Osiedle Góra Burgałowska.

Na zachodzie dzielnicy leży Rudza, która do niedawna słynęła z zabytkowej drewnianej architektury. Niestety, jej historyczne budynki zostały zniszczone w czasie II wojny światowej, ustępując miejsca nowoczesnemu budownictwu.

Choć w tej dzielnicy dominuje gęsta zabudowa, mieszkańcy mogą korzystać z rozległych terenów zielonych, takich jak Park Zamkowy. Warto również wspomnieć o skwerze usytuowanym między Aleją Legionów a Aleją Wolności, gdzie można odpocząć od miejskiego zgiełku.

Rudza

Osobny artykuł dotyczący Rudz można znaleźć pod tym linkiem: Rudza. Rudza, będąca jednym z najstarszych elementów Śródmieścia, skrywa w sobie bogatą historię. Jej początki sięgają XIII wieku, kiedy to pierwsi osadnicy zostali przyciągnięci przez rodzinę Thurzonów, która uzyskała zgodę na eksploatację bogactw mineralnych w rejonie Grojca oraz okolicach tej miejscowości.

Podczas burzliwego okresu II wojny światowej, niestety, znaczna część drewnianych budowli została zniszczona. Mimo tych tragicznych wydarzeń, do dziś zachowały się niektóre fragmenty historycznej architektury, które przypominają o dawnych czasach. W sercu Rudz znajduje się kościół św. Krzyża, którego budowa miała miejsce u schyłku XIV wieku, stanowiący ważny element dziedzictwa kulturowego tego regionu.

Zbiorniki i cieki wodne

W sercu Śródmieścia, rzeka Soła odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu hydrografii regionu. Jest to prawy dopływ Wisły, osiągający długość 88,9 km, z dorzeczem o powierzchni wynoszącej 1,4 tys. km². Źródło Soły znajduje się w postaci połączenia kilku potoków górskich pochodzących z Beskidu Żywieckiego w rejonie Rajczy. Rzeka ta wpada do Wisły na wysokości Oświęcimia, przyczyniając się do zwiększenia jej przepływu o około 59%, co czyni ją jednym z najbardziej wpływowych dopływów tego koryta w całym kraju.

Prawym dopływem Soły jest rzeka Koszarawa, która rozpoczyna swój bieg w okolicy wsi Koszarawa. Jej szlak prowadzi przez tereny gmin: Koszarawa, Jeleśnia oraz Świnna, a także przez miasto Żywiec, gdzie Koszarawa łączy się z Sołą w pobliżu mostu kolejowego.

W północno-zachodniej części Śródmieścia znajduje się Jezioro Żywieckie, które pełni funkcję zbiornika retencyjnego o objętości 100 mln m³ oraz powierzchni wynoszącej 1000 ha. Powstanie jeziora w 1966 roku spowodowało zalanie kilku wsi, w tym Tresnej i Zadziela, a także historycznej dzielnicy Stary Żywiec. To wyjątkowe miejsce stanowi nie tylko atrakcję turystyczną, ale także istotny element lokalnego ekosystemu.

Zabytki

W obrębie dzielnicy można znaleźć szereg niezwykle cennych zabytków, które stanowią istotną część kulturowego dziedzictwa miasta. Do najważniejszych obiektów należą:

• Zespół zamkowo-parkowy:
• – Stary Zamek – zbudowany przez Komorowskich w latach 1485–1500, po kilku przebudowach zyskał neogotycki wygląd, co było efektem prac Habsburgów w okresie 1850–1870. Dziś stanowi siedzibę Muzeum Miejskiego,
• – Nowy Zamek – neoklasycystyczny pałac Habsburgów, wzniesiony w latach 1893–1895 i rozszerzany w latach 1906–1910,
• – Park Zamkowy – założony przez Wielopolskich w końcu XVII wieku, przekształcony w stylu angielskim przez Habsburgów na przełomie XIX i XX wieku,
• – – Domek Chiński – altana z XVIII wieku, umiejscowiona na parkowej wyspie.
• Konkatedra Narodzenia NMP – budowla z połowy XV wieku, która poddawana była wielokrotnym przebudowom, przez co łączy w sobie style gotyckie i renesansowe,
• Dzwonnica – nieopodal, wolnostojąca, kamienna struktura, która powstała w latach 1723–1724,
• Kościół św. Krzyża – jego budowa zakończona została w roku 1428. Z charakterystyczną wieżą, dobudowaną w 1910 roku,
• Kościół św. Marka – obiekt neogotycki zbudowany w 1885 roku na miejscu wcześniejszej drewnianej świątyni,
• Cmentarz przy kościele św. Marka – założony w 1591 roku, zamknięty dla nowych pochówków w 1797 roku,
• Cmentarz Przemienienia Pańskiego – jego historia zaczyna się w 1701 roku,
• – – kościół cmentarny Przemienienia Pańskiego – wybudowany w barokowym stylu, datowany na 1701 rok,
• Siejba – budynek klasycystyczny z końca XVIII wieku, w chwili obecnej stanowiący siedzibę Żywieckiej Biblioteki Samorządowej,
• Ratusz – wybudowany w II połowie XIX wieku, łączący w sobie cechy neorenesansowe i neomauretańskie, przypomina w swej architekturze synagogę,
• Budynek Zespołu Szkół Ekonomiczno-Gastronomicznych – gmach o formach neorenesansowych z 1880 roku, który pierwotnie pełnił funkcję szkoły podstawowej,
• Szpital Powiatowy – zbudowany w stylu neorenesansowym w roku 1888,
• Sąd Rejonowy – obiekt neorenesansowy z końca XIX wieku, który pierwotnie był siedzibą Zarządu Dóbr Arcyksiążęcych,
• Gmach „Sokoła” – secesyjny budynek, który powstał w 1904 roku,
• Szkoła Podstawowa nr 2 – gmach neobarokowy, wzniesiony w latach 1907–1909, służył wcześniej jako siedziba Szkoły Panieńskiej,
• I Liceum Ogólnokształcące – neorenesansowy budynek wzniesiony w latach 1905–1911 dla c. k. Wyższej Szkoły Realnej,
• Pomnik Grunwaldzki – został odsłonięty w 1910 roku, zniszczony w 1939 roku, ale odbudowany w oryginalnym kształcie w 2005 roku,
• Dawna remiza strażacka przy ul. Kościuszki – neogotycka budowla pochodząca z 1910 roku.

Ważniejsze obiekty publiczne

W żywieckim śródmieściu mieszczą się liczne ważne instytucje publiczne. Oto niektóre z nich:

• Urząd Miejski w Żywcu, znajdujący się przy Rynku,
• Starostwo Powiatowe w Żywcu, zlokalizowane przy ul. Krasińskiego,
• Muzeum Miejskie, usytuowane przy ul. Zamkowej,
• Sąd Rejonowy przy ul. Kościuszki,
• Prokuratura Rejonowa, mieszcząca się przy ul. Powstańców Śląskich,
• Żywiecka Biblioteka Samorządowa przy ul. Kościuszki,
• Komenda Powiatowa Policji z siedzibą przy Alei Piłsudskiego,
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który można znaleźć przy ul. Piernikarskiej,
• Urząd Pocztowy nr 1, znajdujący się przy ul. Kościuszki,
• Miejskie Centrum Kultury usytuowane przy Alei Wolności.

Kultura i media

W obszarze tej dzielnicy z powodzeniem realizuje swoje zadania Miejskie Centrum Kultury w Żywcu, które posiada filie znajdujące się przy Rynku oraz w Osiedlu Parkowym. Główna siedziba MCK ulokowana jest w historycznym budynku dawnym Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, znajdującym się przy alei Wolności 4.

Na ulicy Kościuszki 5 usytuowana jest Żywiecka Biblioteka Samorządowa, z której korzysta około 6100 aktywnych czytelników. Biblioteka dysponuje imponującą kolekcją, która obejmuje ponad 97 000 woluminów oraz 11 500 kaset z „książkami mówionymi”. Ponadto, w swoich zbiorach posiada publikacje w takich językach jak: angielski, francuski, niemiecki oraz słowacki. Warto też zaznaczyć, że Żywiecka Biblioteka Samorządowa intensywnie współpracuje z Kysucką Knižnicą w Čadcy.

W Starym Zamku zlokalizowane jest Muzeum Miejskie, które może pochwalić się cennymi zbiorami. Wśród nich wyróżnia się rękopis „Chronografia albo Dziejopis Żywiecki”, autorstwa Andrzeja Komonieckiego, który dokumentuje historię miasta oraz regionu.

W dniu 14 maja 2011 roku utworzono Muzeum Czynu Zbrojnego Żywiecczyzny w schronie bojowym zlokalizowanym przy Alei Wolności. To ważne miejsce, które wspomina o heroicznych działaniach mieszkańców wojen i konfliktów.

Dodatkowo, przy ul. Zamkowej siedzibę ma Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej, które aktywnie wspiera lokalną kulturę. Na obszarze dzielnicy, przy ul. Podwale 4, znajduje się redakcja powiatowego oddziału dwutygodnika Super-Nowa, natomiast w kamienicy nr 7 przy Rynku ulokowana jest redakcja regionalnego dodatku do czasopisma Dziennik Zachodni. Z kolei na ul. 3 Maja swoją siedzibę ma redakcja biuletynu Nad Sołą i Koszarawą.

Edukacja

Przedszkola

W Żywcu znajduje się wiele placówek przedszkolnych, które oferują dzieciom różnorodne programy nauczania oraz zabawy. Wśród nich wyróżniają się:

• Przedszkole nr 9 przy ul. Poniatowskiego 12,
• Przedszkole nr 11 na Osiedlu Parkowym 16,
• Niepubliczne Przedszkole „Akademia Malucha” przy ul. Komorowskich 97,
• Niepubliczne Przedszkole Ekologiczno-Językowe „Mały Naukowiec” ul. Węglowej 19,
• Niepubliczne Przedszkole Integracyjno-Terapeutyczne „Niebieski Motyl” przy ul. Komorowskich 53,
• Niepubliczne Przedszkole Polsko-Angielskie „Oxford House” przy ul. Pogodnej 12,
• Niepubliczne Przedszkole Sportowo-Artystyczne „Aktive Kids” przy Alei Piłsudskiego 22,
• Niepubliczne Przedszkole „W Ogrodzie” przy Świętokrzyskiej 43,
• Przedszkole Niepubliczne „AKUKU” z Oddziałami Integracyjnymi przy ul. Komisji Edukacji Narodowej 15,
• Przedszkole Sióstr Serafitek przy ul. Jana III Sobieskiego 6.

Warto również wspomnieć, że do 31 sierpnia 2014 roku funkcjonowało Przedszkole nr 2 przy ul. Słowiczej 4, które po reorganizacji oświaty zostało połączone z Przedszkolem nr 9.

Szkoły podstawowe

W obszarze edukacyjnym dla najmłodszych, Żywiec może poszczycić się renomowanymi szkołami podstawowymi. Należą do nich:

• Szkoła Podstawowa nr 2 im. Stanisława Staszica przy ul. Zielonej 2 – jej historia sięga 1867 roku, kiedy to powstała Szkoła Panieńska, przekształcona w 1925 roku w Państwowe Seminarium Nauczycielskie Żeńskie, a ostatecznie reaktywowana jako Szkoła Podstawowa nr 2 w 2017,
• Szkoła Podstawowa nr 5 im. Hugona Kołłątaja przy ul. Powstańców Śląskich 4 – utworzona w 1920 roku, ta szkoła również przeszła wiele zmian, stając się placówką koedukacyjną i miłą do nowego budynku w latach 60. XX wieku,
• Szkoła Podstawowa im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego – niepubliczna szkoła katolicka, czynna od 1998 roku, znajduje się przy Alei Legionów,
• Niepubliczna Szkoła Podstawowa o Profilu Językowym Cervantes, umiejscowiona przy ul. Powstańców Śląskich 2a,
• Niepubliczna Szkoła Podstawowa Da Vinci, która prowadzi zajęcia w budynkach dawnego przedszkola przy ul. Słowiczej.

Szkoły średnie

Na poziomie średnim, Żywiec również dysponuje różnorodnymi placówkami edukacyjnymi, które kształcą młodzież. Wśród nich można znaleźć:

• I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika – to prestiżowa szkoła założona 1 września 1904 roku, przekształcająca się przez lata, aż do obecnej formy,
• Zespół Szkół Ekonomiczno-Gastronomicznych, utworzony w 1936 roku, oferuje programy związane z ekonomią i gastronomią,
• Zespół Szkół Mechaniczno-Elektrycznych, której historia sięga 1947 roku, gdy powstała Szkoła Przyzakładowa Przysposobienia Przemysłowego. Szkoła zmieniała nazwę i profil przez lata, aby w końcu stać się akademickim centrum kształcenia w tej dziedzinie. W latach 1976–1982 mieścił tam działalność Wydziału MechanicznegoPolitechniki Krakowskiej,
• Niepubliczna Szkoła Ogólnokształcąca i Zawodowa założona w 2000 roku, oferująca liceum ogólnokształcące oraz zawodowe, z siedzibą w budynku Zespołu Szkół Mechaniczno-Elektrycznych,
• Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące Cogito – ta placówka stosuje metodę Montessori, znajdując się na ostatnim piętrze budynku Szkoły Podstawowej nr 2,
• Zespół Szkół w Żywcu Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Katowicach, edukujący w kierunku technicznym i ogólnym.

Te wszystkie placówki zapewniają dzieciom oraz młodzieży dostęp do różnych form edukacji, przyczyniając się do ich wszechstronnego rozwoju.

Przemysł

Śródmieście, w porównaniu do innych dzielnic, takich jak Zabłocie czy Sporysz, charakteryzuje się niskim poziomem uprzemysłowienia. W tej części miasta nieliczne zakłady przemysłowe znajdują się głównie przy ulicach takich jak Bracka, Folwark, Sienkiewicza oraz Świętokrzyska. W miejscu dawnego tartaku przy Alei Legionów, zrealizowano projekt hipermarketu Tesco oraz kilka innych supermarketów. Natomiast w budynkach, gdzie wcześniej znajdowała się Żywiecka Fabryka Wtryskarek „Ponar”, teraz mieści się galeria handlowa oraz supermarket Carrefour, a zakład ten został przeniesiony do zachodniej części Żywca, do dzielnicy Zabłocie.

Warto również zwrócić uwagę na firmę Eurofirany, z siedzibą przy ul. Sienkiewicza. Założona w 1991 roku, w 2005 roku przeniosła się do nowoczesnej siedziby o powierzchni 10 000 m², zatrudniając przy tym około 200 osób. W tej lokalizacji odbywa się produkcja wysokiej jakości produktów tekstylnych.

Na ul. Świętokrzyskiej funkcjonowały niegdyś Zakłady Mięsne Żywiec, które powstały w 1989 roku i działały do 2020. Ich oferta obejmowała produkcję kiełbas, wyrobów podrobowych, wędzonek oraz różnych dań gotowych. Obecnie, w miejsce byłej masarni, swoją działalność prowadzi Browar Zapanbrat, rozwijając tradycje regionalnego piwowarstwa.

W rejonie Śródmieścia znajduje się również oczyszczalnia ścieków przy ul. Brackiej. Jest ona odpowiedzialna za oczyszczanie ścieków zarówno z Żywca, jak i z kilku okolicznych gmin. Dodatkowo, zajmuje się produkcją wody pitnej, którą pozyskuje z ujęcia znajdującego się na rzece Koszarawa. W latach 1988–1996 oraz 2008–2010 oczyszczalnia została poddana modernizacji oraz rozbudowie, co znacząco poprawiło jej wydajność oraz wpływ na środowisko.

Handel

Znajdujący się przy Alei Legionów 45 hipermarket Tesco, który rozpoczął swoją działalność 14 września 2005 roku, został zamknięty w październiku 2022. Powierzchnia obiektu wynosiła 3000 m², a dostępnych było 90 miejsc parkingowych. W sąsiedztwie tego niegdyś popularnego supermarketu można znaleźć inne placówki, w tym Kaufland, JYSK, Komfort i Abra.

W centrum dzielnicy, przy ulicy Zielonej, usytuowane jest Centrum Handlowe Lider, oferujące bogaty wybór. W jego wnętrzu można znaleźć supermarket Lewiatan, a także 57 różnych sklepów i punktów usługowych. Ponadto, znajduje się tutaj placówka Poczty Polskiej oraz wiele lokali gastronomicznych. Centrum Handlowe Lider zapewnia około 400 miejsc parkingowych, co czyni je wygodnym miejscem do zakupów. W bliskim sąsiedztwie galerii można również znaleźć supermarket sieci Action.

Kolejnym interesującym miejscem jest Centrum Handlowe Targówek, zlokalizowane przy ulicy Żeromskiego. Tutaj można odkryć 33 butiki oraz stoiska, a także drogerię Rossmann oraz sklepy sieci Pepco i KiK.

W tej części miasta znajdują się także supermarkety, takie jak Biedronka, zlokalizowane zarówno przy ul. Żeromskiego, jak i na Osiedlu 700-lecia. Ponadto, dostępne są Stokrotka (na Osiedlu 700-lecia), Lidl (przy ul. Komonieckiego) oraz Aldi (przy ul. Żeromskiego). W miejscu Osiedla 700-lecia, w Alei Piłsudskiego, mieści się również niewielka Galeria Kolorowa, która oferuje sześć sklepów, aptekę, dwa lokale gastronomiczne oraz agencję pocztową.

Śródmieście wyróżnia się także obecnością wielu stacji benzynowych oraz licznymi małymi, lokalnymi marketami i sklepikami, co sprawia, że jest to obszar z bogatą ofertą handlową dla mieszkańców oraz gości.

Sport

W Żywcu, w obrębie śródmieścia, działa Towarzystwo Sportowe Koszarawa Żywiec, które zostało założone w roku 1910. Istotnym atutem towarzystwa jest jego własny stadion, zlokalizowany przy Alei Wolności 4. Obiekt ten ma pojemność 2500 osób, co sprawia, że staje się centralnym miejscem wielu wydarzeń sportowych.

W bezpośrednim sąsiedztwie, przy ulicy Zielonej, znajduje się Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji. Ośrodek ten charakteryzuje się halą widowiskowo-sportową oraz pływalnią, które oferują znaczne możliwości do aktywności fizycznej. Hala sportowa zajmuje powierzchnię 1750 m² i jest w stanie pomieścić 156 osób na widowni, dodatkowo posiada dwie galerie, które mieszczą po 50 osób każda.

W obiekcie pływalni użytkownicy mają dostęp do rozmaitych atrakcji. Do dyspozycji znajdują się: basen sportowy wyposażony w cztery tory pływackie, basen rekreacyjny z hydromasażem i gejzerem wodnym, a także solarium oraz dwie sauny fińskie. Taki zestaw udogodnień sprzyja zarówno profesjonalnym sportowcom, jak i osobom szukającym relaksu.

Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji jest organizatorem licznych imprez sportowych, a także przygotowuje oraz przeprowadza zawody na poziomie miejskim i powiatowym. W jego programie znajdziemy promocję różnorodnych dyscyplin sportowych, takich jak: kolarstwo, biegi górskie, żeglarstwo, triathlon, narciarstwo, tenis ziemny i stołowy, co podkreśla aktywne zaangażowanie w rozwój sportowy regionu.

Religia

Kościół Adwentystów Dnia Siódmego

Zbór Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Żywcu został powołany do życia w roku 1930, lecz wkrótce potem działalność ta uległa zawieszeniu. Udało się jednak wznowić działalność wspólnoty w 1994 roku. Zbór ten nie dysponuje własną świątynią, dlatego nabożeństwa odbywają się w lokalizacji klubu osiedlowego „Ogródek”, który znajduje się na Osiedlu Parkowym.

Kościół greckokatolicki

W Żywcu działa ośrodek duszpasterski, który jest częścią parafii św. Cyryla i Metodego w Bielsku-Białej. Ośrodek ten powstał 1 grudnia 2023 roku, a już 3 grudnia odbyła się pierwsza liturgia. Użytkowany jest rzymskokatolicki kościół św. Marka, który jest częścią parafii Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Greckokatolickie nabożeństwa odbywają się tam co niedzielę.

Kościół rzymskokatolicki

Parafia Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Żywcu liczyła w 2018 roku około 13 tysięcy wiernych, obejmując również obszar dzielnicy Kocurów-Koleby. Głównym miejscem kultu jest Konkatedra Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, a w obrębie tej parafii znajdują się również kościoły filialne, takie jak św. Krzyża, św. Marka oraz Przemienienia Pańskiego.

Kościół Wolnych Chrześcijan

Zbór Kościoła Wolnych Chrześcijan w Żywcu ma swoje korzenie w roku 1934. Na początku nabożeństwa miały charakter domowy, a następnie utworzono prowizoryczną kaplicę w Zarzeczu. W 1962 roku zbudowano właściwy budynek z kaplicą przy ulicy Wesołej. Z powodu rosnącej liczby wiernych, podjęto decyzję o budowie nowego obiektu modlitewnego przy Alei Legionów, który obecnie pełni rolę siedziby zboru.

Kościół Zielonoświątkowy

Zbór Kościoła Zielonoświątkowego w Żywcu powstał 2 kwietnia 1988 roku jako filia zboru „Filadelfia” w Bielsku-Białej, zyskując samodzielność od 6 grudnia 1990 roku. Nabożeństwa odbywają się w kaplicy przy Alei Piłsudskiego od 2004 roku.

Komunikacja

Główne ciągi komunikacyjne

Drogi wojewódzkie

W Śródmieściu Żywca występuje kilka kluczowych dróg wojewódzkich, które odgrywają istotną rolę w komunikacji w rejonie. Al. Jana Pawła II jest obwodnicą, która prowadzi w kierunku Kurpielowa, zaczynając się przy rondzie na „Nowym Moście” na Sole i kończąc na rondzie, które krzyżuje się z ul. Handlową. Jest to fragment drogi wojewódzkiej nr 945.

Kolejną ważną drogą jest pl. Grunwaldzki, który również posiada status drogi wojewódzkiej. Z kolei ul. 3 Pułku Strzelców Podhalańskich stanowi północną obwodnicę miasta i jest częścią drogi wojewódzkiej nr 946.

Ul. Handlowa, będąca częścią drogi wojewódzkiej nr 945, łączy Plac Grunwaldzki z ul. Witosa. Z ul. Kościuszki możemy się dostać od ul. Dworcowej do Rynku. Na odcinku od ul. Dworcowej do ul. Handlowej ul. Kościuszki posiada status drogi wojewódzkiej.

Na koniec, ul. Witosa zaczyna się przy ul. Kościuszki i prowadzi do ronda na skrzyżowaniu z ulicą Kopernika oraz al. Piłsudskiego, również pełniąc rolę drogi wojewódzkiej.

Drogi powiatowe

Do dróg powiatowych w Śródmieściu należy m.in. al. Legionów, która łączy Plac Grunwaldzki z al. Wolności. Al. Piłsudskiego ciągnie się od skrzyżowania z ul. Sienkiewicza i Żeromskiego do ronda, gdzie zbiega się z ul. Kopernika i Witosa.

Na rondzie, które łączy al. Jana Pawła II i ul. 3 Pułku Strzelców Podhalańskich, znajduje się ul. Wolności. Posiada ona także odnogę prowadzącą do Miejskiego Centrum Kultury przez ul. Brakiem, z odcinkiem od ronda do gmachu MCK, który ma status drogi powiatowej.

Ul. Klonowa łączy ul. Grunwaldzką i Witosa, a ul. Komonieckiego łączy Rynek z Moszczanicą.

Na ul. Komorowskich, która prowadzi od Placu Mariackiego do ulicy Kopernika i Witosa, ul. Powstańców Śląskich powiązuje ją z ul. Folwark. Fragment od ul. Komorowskich do al. Piłsudskiego jest uznawany za drogę powiatową.

Pozostałe

Do innych istotnych ulic o statusie drogi gminnej należy ul. Batorego, ul. Jodłowa, ul. Sienkiewicza, oraz ul. Żeromskiego.

Linie kolejowe

Linia kolejowa nr 97, biegnąca w kierunku Skawiny–Żywca, przechodzi przez Śródmieście, choć na jej terenie nie ma stacji kolejowej. Proponuje się utworzenie przystanku, który miałby się znajdować w pobliżu ul. Witosa. Głównym celem tego przedsięwzięcia byłoby wsparcie ruchu osobowego z obszarów sąsiadujących, jak Osiedle Parkowe, Osiedle 700-lecia oraz intensywnie zaludnione ulice Komorowskich, Wodnej i Klonowej.

W 1994 roku mieszkańcy miasta zwrócili się do burmistrza z prośbą o otwarcie przystanku w tej lokalizacji, jednak ich apel spotkał się z obojętnością ze strony władz, które zasugerowały, iż komunikację osobową kryją w sobie wystarczająco efektywne autobusy komunikacji miejskiej, łączące te obszary z głównym dworcem kolejowym.

Potencjalne plany uwzględniają utworzenie Szybkiej Kolei Miejskiej w Bielsku-Białej, z możliwością rozszerzenia tej sieci do Żywca oraz Czechowic-Dziedzic. W związku z tym powstała propozycja uruchomienia przystanku Żywiec-Miasto, zlokalizowanego w południowo-zachodniej części Śródmieścia, pomiędzy stacjami Żywiec i Żywiec Sporysz.

Komunikacja miejska

W obrębie dzielnicy można znaleźć 22 przystanki komunikacji miejskiej, które obsługują różne linie autobusowe. Poniżej przedstawiamy linie obsługujące najważniejsze przystanki:

• Aleja Piłsudskiego – 1, 5, 6, 9, 12, 13,
• Osiedle 700-lecia – 5, 9, 12,
• Osiedle Młodych – 4, 7, 14, 16, 17,
• Osiedle Widok – 4, 16, 17,
• Plaс Mariacki – 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17,
• Polonia – 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17.

Osiedla

W Żywcu, w obrębie Śródmieścia, istnieje wiele osiedli, które oferują różnorodne możliwości mieszkalne i są społecznościami z unikalnym charakterem. Poniżej znajdziesz listę tych osiedli, które warto poznać:

• Osiedle 700-lecia,
• Osiedle Góra Burgałowska,
• Osiedle Młodych,
• Osiedle Na Wzgórzu,
• Osiedle Parkowe,
• Osiedle Paderewskiego,
• Osiedle Pod Grapą,
• Osiedle Widok.

Każde z tych osiedli ma swoje własne cechy, które czynią je wyjątkowym miejscem do życia. Od nowoczesnych udogodnień po malownicze tereny — Żywiec ma wiele do zaoferowania dla swoich mieszkańców.

---

Oceń: Śródmieście (Żywiec)

---