I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Żywcu

---

Historia

Początki

Ważnym okresem w historii I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Żywcu były lata 1893–1899, kiedy to rozpoczęto pierwsze działania mające na celu uzyskanie zezwolenia na powołanie szkoły realnej. W 1904 roku powołano komisję, która była odpowiedzialna za proces utworzenia placówki oraz zasobów budowlanych. 3 sierpnia 1904 roku, po długich staraniach, uzyskano cesarskie pozwolenie na otwarcie Wyższej Szkoły Realnej, która miała rozpocząć działalność 1 września 1904 roku.

Ze względu na to, że budynek szkoły był w trakcie budowy, zajęcia rozpoczęły się w prywatnym lokalu w dzielnicy Rudzy. Na stanowisku dyrektora wyznaczono Bronisława Gustawicza, który wcześniej uczył w III Gimnazjum w Krakowie. W kolejnym roku szkoła wynajęła miejsce na piętrze domu pana Trojana, w pobliżu ulic: Kościuszki oraz Świętokrzyskiej. Rysunki były nauczane w domu pana Rottera na ulicy Kościuszki.

W roku szkolnym 1909/1910 szkoła realna otrzymała nowy, nowoczesny gmach przy ulicy Zielonej, który obecnie znajduje się na terenie Szkoły Podstawowej nr 2. Budowa zgodna z planem wiedeńskim ministerstwa oświaty przebiegała sprawnie, a już niedługo uczniowie mogli korzystać z nowoczesnych pomieszczeń. Szkoła przeniosła się do swojej siedziby przy ulicy Słowackiego, gdzie działa aż do dzisiaj. W 1911 roku odbyło się wielkie przeniesienie szkoły do nowego miejsca.

W roku szkolnym 1910–1911 placówka zyskała status pełnej siedmioklasowej wyższej szkoły realnej, do której po raz pierwszy przyjęto również dziewczęta (hospitantki). Był to czas pierwszych egzaminów dojrzałości. W szkole uczyli się głównie uczniowie z Żywca oraz okolicznych powiatów. Szkoła wprowadziła opłaty za naukę, jednak wasze liceum starało się wspierać dzieci potrzebujące, oferując im częściowe lub całkowite zwolnienie z kosztów. Uczniowie musieli nosić elegancki granatowy mundur, przypominający mundur wojskowy z oznaczeniami na kołnierzu.

W roku szkolnym 1914/1915 nałożono opóźnienia, ponieważ dyrektor i część kadry nauczycielskiej zostały powołane do służby w armii austriackiej. Dzięki decyzji Rady Szkolnej Krajowej lekcje mogły być prowadzone przez nauczycieli, którzy pozostali w Żywcu, mimo trwającej wojny. Szkoła miała jednak obowiązek zawiesić swoją działalność, ponieważ budynek został przejęty na potrzeby Szpitala Wojskowego. Dopiero w lutym 1915 roku wznowiono częściowo zajęcia, a pełne przywrócenie działalności miało miejsce w marcu 1916 roku.

W roku szkolnym 1919/1920 powstała drużyna harcerska im. Kazimierza Pułaskiego, która miała znaczący wpływ na wychowanie młodzieży w niepodległej Polsce oraz przygotowanie ich do obrony kraju. Lato 1920 roku przyniosło jednak zawieszenie nauki w wyższych klasach z powodu masowych wstąpień do wojska. Powroty uczniów do klas odbywały się etapami.

Dwudziestolecie międzywojenne

Rok szkolny 1921/1922 przyniósł przekształcenie 7-letniej Wyższej Szkoły Realnej w 8-letnie Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika. W 1924 roku miała miejsce ostatnia matura dawnej szkoły realnej, a już w 1926 roku odbyła się pierwsza matura nowo utworzonego gimnazjum, z wyjątkiem roku 1925, kiedy to nie przeprowadzono egzaminu.

Warto przypomnieć, że 25 lipca 1929 roku, szkołę odwiedził Prezydent RP, prof. Ignacy Mościcki. Lata 30. XX wieku przyniosły reformę jędrzejewiczowską, która zmieniła dotychczasowy model szkół. Wprowadzenie sześcioletniej szkoły średniej, z podziałem na czteroletnie gimnazjum i dwuletnie liceum, weszło w życie na podstawie rozporządzenia Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 1937 roku, co doprowadziło do utworzenia „Państwowego Liceum i Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Żywcu”. Szkoła o charakterze koedukacyjnym oferowała różne profile nauczania – klasyczny, humanistyczny, matematyczno-przyrodniczy, przyrodniczy.

Druga wojna światowa

W obliczu wybuchu II wojny światowej i zajęcia Żywca przez Niemców, dyrektor Bronisław Nowak walczył o otwarcie placówki. We wrześniu 1939 roku nauka odbywała się krótko, ponieważ już 8 listopada szkoła została zamknięta przez niemieckiego zarządcę. Budynek, w tym okresie, stał się siedzibą dla różnych instytucji – m.in. policji, gimnazjum niemieckiego oraz szpitala wojskowego.

W nauczycielach podejmowano starania na rzecz tajnego nauczania, prowadzonego przez profesorów – Kazimierę Białek, Czesława Janika i Irenę Puszyńską. Uczniowie oraz nauczyciele brali udział w walkach na frontach wojennych, wielu z nich straciło życie w obozach.

Polska Rzeczpospolita Ludowa

Po zakończeniu działań wojennych, w połowie kwietnia 1945 roku szkoła wznowiła działalność. Początkowo nauka odbywała się w pomieszczeniach pożydowskich w Zabłociu, gdyż gmach Gimnazjum wymagał remontu. Wznowienie nauki w macierzystym budynku nastąpiło we wrześniu 1945 roku, kiedy zmieniono nazwę na Państwowe Gimnazjum i Liceum w Żywcu. W 1949 roku szkoła przeszła reorganizację i przyjęła model 11-letniej ogólnokształcącej szkoły.

W czerwcu 1959 roku odbyły się uroczystości związane z 55-leciem istnienia szkoły. Powstanie Księgi Pamiątkowej, zawierającej kluczowe informacje na temat życia szkolnego w przeszłości, w tym dane o uczniach oraz nauczycielach poległych w czasie drugiej wojny, było znaczącym krokiem w historii instytucji. W 1960 roku szkoła uzyskała formalne potwierdzenie noszenia imienia Mikołaja Kopernika.

W lutym 1966 roku szkoła podstawowa została przeniesiona na os. 700-lecia, a w 1967 roku dostosowano nowy cykl nauczania do wymogów ustawy reformującej system edukacji. Jeszcze w 1970 roku w liceum pojawiły się pierwsze klasy o profilach matematyczno-fizycznym i humanistycznym.

Po 1989

Po przemianach ustrojowych w 1989 roku, szkoła wzięła czynny udział w nowym kształtowaniu systemu edukacji. W 2002 roku samodzielne trzyletnie Liceum Ogólnokształcące zaczęło działalność odnowioną po reformie oświaty, a rok później zyskano nową nazwę: I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Żywcu.

W 2007 roku utworzono obserwatorium astronomiczne, którego fundatorem był absolwent szkoły z 1935 roku, zamieszkujący w Kanadzie – A. Karel Velan. Nastąpiło połączenie z II Liceum Ogólnokształcącym im. J. Komorowskiego, a w 2010 roku zmodernizowano budynki edukacyjne, adaptując poddasze oraz przestrzeń po byłej strzelnicy szkolnej.

Dnia 3 września 2018 roku, miało miejsce powiatowe otwarcie roku szkolnego, podczas którego auli nadano imię Stanisława Pyjasa, znanego absolwenta szkoły. W latach 2020–2021 budynek przeszedł termomodernizację. Na przestrzeni lat, liceum prowadziło liczne obozy naukowe i współpracę z uczelniami wyższymi.

W szkole działają różne stowarzyszenia, takie jak Stowarzyszenie Przyjaciół i Absolwentów Liceum oraz Stowarzyszenie „Z Kopernikiem w XXI wiek”. I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Żywcu wpisuje się w grono 500 najlepszych liceów w Polsce w Rankingu Liceów i Techników Perspektyw 2020, zdobywając tytuł „Srebrnej Szkoły”, a także ciesząc się wieloma prestiżowymi tytułami, takimi jak Otwarta Szkoła czy Szkoła Przyjazna Rodzinie.

Dyrektorzy

Historia dyrektorów I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Żywcu obejmuje wiele znaczących postaci, które miały wpływ na rozwój tej placówki. Oto lista dyrektorów, którzy pełnili tę funkcję na przestrzeni lat:

• Bronisław Gustawicz 1904-1912,
• Szczęsny Gizowski 1912-1915,
• Bronisław Duchowicz 1915-1918,
• Antoni Waśniowski 1918-1931,
• Bronisław Nowak 1931-1939, 1945-1948,
• Walenty Augustynowicz 1945,
• Stefan Suchonek 1948-1950,
• Jan Kołodziejczyk 1950-1954,
• Zofia Hebenstreit 1954-1968,
• Stanisław Porwisz 1969-1971,
• Jerzy Świsterski 1971-1990,
• Zbigniew Holboj 1990–2002,
• Halina Badora 2002–2017,
• Jacek Biłko 2017–.

Szkoła obecnie

Obecne profile klas

W I Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika w Żywcu obecnie oferowane są różnorodne profile klas, dostosowane do zainteresowań i talentów uczniów. Są to:

• uniwersyteckie humanistyczne,
• uniwersyteckie matematyczne,
• biologiczno-chemiczne,
• matematyczne z nauczaniem dwujęzycznym,
• humanistyczne (społeczno-medialne).

Osiągnięcia

Szkoła może poszczycić się wysokimi wynikami na egzaminie maturalnym, które są jednymi z najlepszych w powiecie żywieckim. Uczniowie tej placówki regularnie odnoszą sukcesy w olimpiadach oraz konkurencyjnych konkursach przedmiotowych na najwyższym poziomie, co umożliwia im zdobycie indeksu na studia. Warto zaznaczyć, że rokrocznie uczniowie zostają laureatami Olimpiady o Diamentowy Indeks AGH z matematyki i geografii, biorą udział w konkursie o Złoty Indeks Politechniki Krakowskiej z chemii i matematyki, a także w konkursie o Złoty Indeks Politechniki Śląskiej z chemii, fizyki i matematyki.

Co roku szkoła organizuje różnorodne, kilkudniowe obozy naukowe, takie jak: matematyczno-językowy, biologiczno-chemiczny, humanistyczny oraz wyprawy marzeń geografów. Dodatkowo, przeprowadzane są liczne konkursy literackie w języku polskim i angielskim, w tym Powiatowy Konkurs Literacki „SZUFLADA” oraz Powiatowy Konkurs „Dla Niepodległej”.

Uczniowie mają możliwość dalszego rozwoju swoich umiejętności i talentów w ramach szkolnych działań „Rozwiń skrzydła w I LO im. M. Kopernika w Żywcu”. Za szczególne osiągnięcia można uzyskać stypendia, takie jak stypendium Prezesa Rady Ministrów, Ministra Edukacji Narodowej czy Marszałka Województwa Śląskiego, które są przyznawane wybitnie uzdolnionym uczniom, a także stypendium Krajowego Funduszu na Rzecz Dzieci. Najlepszy absolwent szkoły ma także szansę na zdobycie nagrody pieniężnej Nagrody Prof. Bolesława Gintera.

Współpraca naukowo-dydaktyczna szkoły

Współpraca z wyższymi uczelniami jest niezwykle dynamiczna i owocna. Szkoła nawiązała współpracę z:

• Uniwersytetem Śląskim w Katowicach, który prowadzi instytuty matematyki, fizyki, historii (klasa humanistyczna), chemii oraz Szkołę Filmową im. K. Kieślowskiego,
• Uniwersytetem Pedagogicznym im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie,
• Uniwersytetem Papieskim Jana Pawła II w Krakowie.

W zakresie chemii organizowane są wykłady oraz warsztaty przy współpracy z:

• Pałacem Młodzieży w Katowicach,
• Wydziałem Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego,
• Instytutem Chemii Uniwersytetu Śląskiego.

W kontekście biologii współpracuje się z:

• Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego,
• Wydziałem Nauk o Zdrowiu Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej.

Wykłady dotyczące geografii są prowadzone we współpracy z:

• Wydziałem Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego.

W przypadku polonistyki realizowane są wspólne projekty z:

• Wydziałem Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego,
• Wydziałem Humanistyczno-Społecznym ATH w Bielsku-Białej.

W zakresie edukacji prawnej szkoła współpracuje z:

• Wyższą Szkołą Finansów i Prawa w Bielsku-Białej.

Aktywność uczniów w szkole i środowisku lokalnym

Uczniowie I LO aktywnie angażują się w życie szkoły oraz społeczności lokalnej poprzez różnorodne działania:

• Samorząd Uczniowski,
• Szkolny Klub Europejski, Koło Turystyki Górskiej i Krajoznawstwa „Kangchendzonga”, badawcze prace Koła Astronomicznego „LOŻA”, Szkolny Klub Szachowy, Szkolne Turniej Scrabble,
• szkolna gazetka „Copernicus” (wcześniej znana jako „GłosKa”),
• organizowanie ciekawych imprez, takich jak Dzień Liczby Pi, Święto Muzyki, Dzień Języków Obcych i Konkurs Piosenki Obcojęzycznej, Dzień Chemii, Dzień Astronomii, Dzień Ziemi, Dzień Twórczości i Talentów Uczniowskich, Letni i Zimowy Dzień Sportu, Festiwal Nauki i Sztuki, Narodowe Czytanie,
• uczestnictwo w programach unijnych oraz pozaunijnych,
• angażowanie się w międzynarodowe wymiany młodzieżowe oraz krajowe i zagraniczne wyjazdy edukacyjne (Niemcy – Unterhaching, Wielka Brytania – Londyn, Hiszpania, Francja),
• zdobywanie wiedzy w ramach edukacji medialnej „KinoSzkoła”,
• uczestnictwo w sesjach popularnonaukowych, wystawach i spotkaniach z interesującymi osobami,
• wsparcie akcji takich jak: Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Góra Grosza, Szlachetna Paczka, Pola Nadziei, Żywieckie Suwakowanie,
• szkolny wolontariat, który współpracuje z Państwowym Domem Dziecka w Żywcu oraz innymi instytucjami.

Rodzice uczniów również mogą włączyć się w działania na rzecz stypendium dla uczniów przewlekle chorych w liceum, co odbywa się podczas corocznej zbiórki publicznej, organizowanej przez Stowarzyszenie Przyjaciół i Absolwentów LO im. M. Kopernika w Żywcu.

Znani absolwenci

Wśród wybitnych absolwentów I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Żywcu można znaleźć wiele znaczących postaci, które przyczyniły się do rozwoju różnych dziedzin nauki oraz kultury.

• Joachim Badeni OP, 1930, to znany prezbiter rzymskokatolicki, dominikanin, mistyk oraz duszpasterz akademicki, rekolekcjonista,
• Stanisław Bajtlik, 1974, astrofizyk,
• Ryszard Borski, 1979, Ewangelicki Biskup Wojskowy, generał brygady WP,
• Monika Brodka (Brodka), 2007, piosenkarka alternatywna, kompozytorka, autorka tekstów,
• Anna Dyaczyńska-Herman, 1951, profesor zwyczajny, chirurg, anestezjolog,
• Roman Galar, 1962, biocybernetyk i informatyk, profesor Politechniki Wrocławskiej, taternik i grotołaz,
• Bolesław Ginter, 1955, profesor zwyczajny, archeolog,
• Zygmunt Andrzej Heinrich, 1955, himalaista,
• Sebastian Kawa, 1991, pilot szybowcowy i żeglarz sportowy,
• Michał Kusiak, 2005, astronom,
• Adolf Maciejny, 1951, profesor zwyczajny, prorektor Politechniki Śląskiej,
• Józef Maślanka, 1951, pallotyn, misjonarz w brazylijskiej Amazonii,
• Mateusz Matyszkowicz, 2000, filozof i publicysta,
• Stefan Rudolf Mojżyszek, 1913, doktor praw, major WP, wojskowy prokurator okręgowy,
• Piotr Piecha, 1983, aktor teatralny i filmowy,
• Tadeusz Pieronek, 1951, profesor nauk prawnych, kanonista, biskup,
• Stanisław Pyjas, 1972, opozycjonista,
• Tadeusz Rakoczy, 1956, biskup diecezjalny bielsko-żywiecki,
• Zofia Rączka, 1946, polska archiwistka i regionalistka,
• Benita Lucyna Skrzyp CFSN, 1977, doktor, siostra nazaretanka – katechetka, honorowy Profesor Oświaty,
• Krystyna Slany, 1971, profesor zwyczajny, socjolog,
• Jakub Strzelecki OFM, 2004, aktor, bernardyn,
• Adam Suchoński, 1951, profesor zwyczajny, dydaktyk historii,
• Stanisław Szczotka, 1930, profesor, historyk,
• Stanisław Szerszeń, 1917, profesor zwyczajny, inżynier, prorektor Politechniki Śląskiej,
• Władysław Tyc, 1968, piłkarz (reprezentant Polski), trener,
• Augustyn Waluś (1914), podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari,
• Alfons Wnętrzak (1917), kapitan Wojska Polskiego,
• Adolf Karel Velan, 1935, wynalazca, przedsiębiorca, założyciel firmy Velan Valve Corporation,
• Piotr Wolański, 1960, profesor zwyczajny, naukowiec – napędy lotnicze i kosmiczne,
• Józef Wróbel, 1971, doktor habilitowany nauk teologicznych, biskup diecezjalny i pomocniczy,
• Szymon Wróbel, 2005, reżyser, dziennikarz, pisarz,
• Wojciech Zyzak, 1987, profesor nauk teologicznych, rektor Uniwersytetu Papieskiego JPII w Krakowie.

---

Oceń: I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Żywcu

---