Krystyna Slany, urodzona 28 listopada 1952 roku w Żywcu jako Maślanka, to wybitna polska socjolog, która od lat przyczynia się do rozwoju wiedzy w swojej dziedzinie. Jest profesor zwyczajnym i autorką oraz współautorką wielu publikacji naukowych, w tym kilkunastu książek i ponad dwustu artykułów naukowych.
Jej badania koncentrują się na istotnych obszarach socjologii, takich jak demografia, badania dotyczące małżeństwa i rodziny, socjologia migracji oraz społeczno-kulturowa tożsamość płci, znana również jako gender studies.
Krystyna Slany jest od wielu lat związana z Instytutem Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie pełni rolę kierownika Zakładu Badania Problemów Ludnościowych. Jej wkład w badania oraz dydaktykę uczelni pozostaje niezwykle cenny i inspirujący dla kolejnych pokoleń naukowców.
Przebieg kariery naukowej
Dzieciństwo oraz młodość Krystyny Slany przypadły na okres spędzony w miejscowościach Milówka i Radziechowy. Po ukończeniu w 1971 roku I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Żywcu, ambitna młoda kobieta podjęła studia socjologiczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Praca magisterska, którą napisała pod okiem prof. dra hab. Władysława Kwaśniewicza, nosiła tytuł „Readaptacja młodocianych przestępców pierwszy raz karanych”.
Bezpośrednio po ukończeniu studiów, Krystyna Slany zaczęła pracę w Pracowni Demograficznej Instytutu Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1986 roku obroniła pracę doktorską, która nosiła tytuł „Demograficzne i psychologiczno-społeczne uwarunkowania dzietności rodzin w środowisku miejskim”, przygotowaną pod kierunkiem doc. dra hab. Wandy Ciarkowskiej. Już w 1995 roku habilitowała się na podstawie pracy „Między przymusem a wyborem. Kontynentalne i zamorskie emigracje z krajów Europy Środkowo-Wschodniej (1939-1989)”.
W 2003 roku na mocy decyzji Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Krystyna Slany otrzymała tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych. Od 2010 roku sprawuje stanowisko profesora zwyczajnego w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Już od 2002 roku pełni funkcję kierowniczki Zakładu Badania Problemów Ludnościowych w tymże instytucie.
W czasie swoich rządów 2002–2008, Krystyna Slany była także wicedyrektorką oraz pełnomocniczką do spraw studiów doktoranckich. Ponadto, bierze czynny udział w pracach Komitetu Socjologii Polskiej Akademii Nauk oraz Komitetu Badań nad Migracjami PAN, gdzie prowadzi Sekcję badań nad współczesnymi migracjami z Polski, wpływając na przygotowanie kilku ekspertyz wraz z zespołem.
Wielokrotnie zasiadała w Komitecie Nauk Demograficznych PAN. W latach 2002–2005 współpracowała przy tworzeniu kwartalnika „Małżeństwo i rodzina”, a także jest członkiem rady programowej czasopism takich jak Studia Migracyjne oraz CEEMR. Prowadzi wykłady dotyczące socjologii ludności, socjologii płci, socjologii rodzin oraz feministycznej pracy socjalnej.
Ponadto, prowadzi seminaria magisterskie oraz doktoranckie, a jej zaangażowanie sięga także projektów badawczych takich jak: Integration of Female Immigrants in Labour Market and Society. Policy Assessment and Policy Recommendations (UE 2006-2008) czy Doing family in transnational context. Demographic choices, welfare adaptations, school integration and everyday life of Polish families living in Polish-Norwegian transnationality (NCBiR 2013-2017). Kolejnym przedsięwzięciem, które realizuje aktualnie, jest projekt Children Hybrid Integration: Learning Dialogue as a way of Upgrading Policies of Participation (Horizon 2019-2020).
W trakcie swojej długoletniej kariery akademickiej Krystyna Slany została wielokrotnie doceniona przez Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wyróżnienia obejmują Nagrodę Ministra Edukacji Narodowej i Sportu za książkę pt. „Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie”. Ponadto, przez wiele lat korzystała z zagranicznych stypendiów oraz wyjazdów w takie miejsca jak: Uniwersytet Fryderyka i Aleksandra w Erlangen i Norymberdze (1987), American Institute for European Studies w Wiedniu (1988), Uniwersytet Karola w Pradze (1993), Universite des Science Humaines w Strasburgu (1994), UCL School of Slavonic and East European Studies w Londynie (1995) oraz Uniwersytet Rutgersa w New Brunswick (2004).
W 2001 roku uzyskała stypendium rządu kanadyjskiego, a w 2019 została członkiem Rady Doskonałości Naukowej pierwszej kadencji. Krystyna Slany, poprzez swoje niezwykłe osiągnięcia, z pewnością przyczyniła się do rozwoju socjologii w Polsce.
Wybrane publikacje
W dorobku akademickim Krystyny Slany znajduje się wiele istotnych publikacji dotyczących demografii, emigracji oraz problematyki genderowej. Oto niektóre z nich:
- Czarkowska Wanda, Kluzowa Krystyna, Slany Krystyna, Elementy Demografii. Część I, Wydawnictwo UJ, Kraków 1989,
- Kluzowa Krystyna, Kusz Franciszek, Slany Krystyna, Małżeństwa powtórne w Polsce – typy, przyczyny powstania, funkcjonowanie, Wydawnictwo UJ, Kraków 1991,
- Slany Krystyna, Między przymusem a wyborem. Kontynentalne i zamorskie emigracje z krajów Europy Środkowo-Wschodniej (1939-1989), Wydawnictwo UJ, Kraków 1995,
- Slany Krystyna (red.), Orientacje emigracyjne Polaków, Kraków 1997, Wyd. Kwadrat,
- Slany Krystyna, Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2002,
- Slany Krystyna, Szczepaniak Izabela, Małek Agnieszka (red.), Systemy wartości a procesy demograficzne, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2003,
- Slany Krystyna (red.), International Migration. A Multidimensional Analysis, AGH Press, Kraków 2005,
- Slany Krystyna (red.), Migracje kobiet. Perspektywa wielowymiarowa, Wydawnictwo UJ, Kraków 2008,
- Kontos Maria, Liapi Maria, Slany Krystyna (red.), Women in New Migrations. Current Debates in European Societies, Wydawnictwo UJ, Kraków 2010,
- Kowalska Beata, Slany Krystyna, Ślusarczyk Magdalena (red.), Kalejdoskop genderowy. W drodze do poznania płci społeczno-kulturowej w Polsce, Wydawnictwo UJ, Kraków 2010,
- Slany Krystyna, Struzik Justyna, Wojnicka Katarzyna (red.), Gender w społeczeństwie polskim, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2011,
- Slany Krystyna (red.), Zagadnienia małżeństwa i rodzin w perspektywie feministyczno-genderowej, Wydawnictwo UJ, Kraków 2013,
- Slany Krystyna Strzemecka Stella, Who Are We? Cultural Valence and Children’s Narratives of National Identifications, Central and Eastern European Migration Review 5 (1), 13-34, 2016,
- Slany Krystyna, P Pustułka Paula, Children, parents and institutions in the mobility maze, Central and Eastern European Migration Review 5 (1), 5-12, 2016,
- Transnational Polish families in Norway: social capital, integration, institutions and care (eds Slany Krystyna, Pustułka Paula, Ślusarczyk Magdalena, Guribye Eugen), Peter Lang, Frankfurt am Main 2018,
- White Anne, Grabowska Izabel, Kaczmarczyk Paweł, Slany Krystyna, The impact of migration on Poland: EU mobility and social change, UCL Press, London 2018.
Te publikacje ukazują szeroki wachlarz tematów, z jakimi zmaga się współczesna nauka społeczna, a także ukierunkowanie badań nad migracjami oraz rodziną w kontekście przekształcającego się społeczeństwa.
Przypisy
- Kandydaci zgłoszeni przez UJ w Radzie Doskonałości Naukowej. uj.edu.pl, 23.05.2019 r. [dostęp 12.02.2020 r.]
- a b prof. dr hab. Krystyna Slany - Instytut Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. socjologia.uj.edu.pl. [dostęp 12.02.2020 r.]
- Strona kwartalnika „Małżeństwo i rodzina”. [dostęp 24.06.2021 r.]
- [http://www.femipol.uni-frankfurt.de/partner_teams.html Integration of Female ImMigrants in Labour Market and Society. Policy Assessment and Policy Recommendations / Partner Teams]. [dostęp 12.02.2020 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Wiktor Michał Micherdziński | Mieczysław Rybarski | Eugeniusz Błasiak | Władysław Jan Studencki | Florian Nieuważny | Jan Kulpa (wykładowca) | Adam Suchoński | Aleksander Fiut | Grażyna Chełkowska | Adam Miodoński | Roman Olszowski | Wit Jaworski | Stanisław Bajtlik | Roman Galar | Michał Kusiak (astronom) | Jacek Wiesiołowski | Zofia Dudek (1905–1993)Oceń: Krystyna Slany