Ulica Tadeusza Kościuszki w Żywcu

---

Historia

Ulica Tadeusza Kościuszki w Żywcu ma bogatą historię, sięgającą późnego średniowiecza. Jej wytyczenie opierało się na szachownicowym schemacie, który dostosowano do wcześniej istniejącej drogi. Odcinek, który prowadził od Rynku w kierunku zachodnim, pierwotnie nosił nazwę ulicy Świętokrzyskiej. W latach 1779-1782 powstała kolejna część tej trasy, rozciągająca się od budynku kamienicy oznaczonej numerem 20 do mostu na Sole, którą to część nazwano ulicą Bielską.

Ulica Kościuszki stała się sercem życia handlowego oraz kulturalnego Żywca, otaczana była licznymi zajazdami i gospodami. Wzdłuż niej znajdował się również budynek poczty konnej z 1800 roku, gdzie zatrzymywały się dyliżanse łączące miasto z innymi regionami.

Wśród najstarszych budynków w tej okolicy można wymienić klasycystyczną kamienicę Siejba przy ul. Kościuszki 5, która znajduje się na skrzyżowaniu z ul. Zamkową. Początkowo budynek ten składał się z trzech osobnych kamienic, które przekształcono i połączono w XVIII wieku. W drugiej połowie XIX wieku przeszedł on na własność Macieja Nawratila, który przerobił część na lokal mieszkalny, a w pozostałych pomieszczeniach przy ul. Zamkowej otworzył hotel „Europa” połączony z restauracją, znany wówczas jako „Nawratilówka”. W 1921 roku miało miejsce jego przekazanie Towarzystwu Rolniczemu „Siejba”, a w budynku działała również organizacja „Strzelec”. W 1950 roku zaczęło tu funkcjonować Muzeum Miejskie, które w 2005 roku przeniesiono do Starego Zamku, a rok później w kamienicy uruchomiono Żywiecką Bibliotekę Samorządową.

W 1831 r. w pobliżu wylotu obecnej Alei Wolności, powstał posąg św. Rozalii, stworzony jako wotum dziękczynne za wyzdrowienie córki Ignacego i Antoniny Krise. Pierwotnie znajdował się on w ogrodzie pomiędzy dwiema lipami. Mimo że planowano przeniesienie rzeźby do nowego warsztatu kuśnierskiego, z obawy przed zarazą podjęto decyzję o jej zachowaniu w swoim miejscu, otaczając ją niszą w bryle budynku.

Przy ul. Kościuszki 15, w 1869 roku, Teodor Lintschera otworzył drukarnię, która funkcjonowała do 1917 roku. Po jego śmierci prowadził ją jego syn Rudolf, a w okresie okupacji drukowano w niej konspiracyjną gazetę „Front Polski”. W wyniku upaństwowienia w 1945 roku, drukarnia przeniosła się kolejno do różnych lokalizacji aż do roku 1991, kiedy to sprywatyzowano ją.

W 1892 roku przy numerze 46 powstała Komunalna Kasa Oszczędności, która w 1930 roku osiągnęła najwyższy poziom oszczędności sięgający kwoty 4 911 379 zł. 1 lipca 1950 roku Kasa przekształciła się w Oddział Narodowego Banku Polskiego, a po 1989 roku w miejsce NBP utworzono oddział Banku Przemysłowo–Handlowego S.A., który po 2007 roku przejął Bank Pekao.

Na ul. Kościuszki 39 powstał neorenesansowy gmach Zarządu Dóbr Arcyksiążęcych, który od 2002 roku pełni funkcję Sądu Rejonowego. W 1901 roku, ulica została oficjalnie nazwana ulicą Kościuszki w całej swojej długości, od Rynku do mostu na Sole.

Na skrzyżowaniu z Aleją Wolności w dniu 15 lipca 1910 roku odsłonięto Pomnik Grunwaldzki, który był hołdem dla 500-lecia zwycięstwa Polski i Litwy nad Krzyżakami. Mimo że pomnik został zniszczony przez Niemców w 1939 roku, odbudowano go w 2005 roku.

Neogotycki budynek remizy strażackiej, wzniesiony w 1910 roku, służył Ochotniczej Straży Pożarnej i miejscowemu Pogotowiu Zawodowemu Straży Pożarnych. W latach późniejszych miejsce to wykorzystano na potrzeby Zawodowej Straży Pożarnej, a po jej przeniesieniu do nowej siedziby, budynek zagospodarowano na sklepy i punkty usługowe.

W 1962 roku, w rejonie parku, otwarto nową centralę telefoniczną oraz biura Telekomunikacji Polskiej S.A., która obecnie znajduje się przy ul. Dworcowej. W roku 1972, Żywiecki Miejski Handel Detaliczny uruchomił Dom Towarowy „Centrum” przy ul. Kościuszki 57.

W 2005 roku, w ramach przebudowy Placu Grunwaldzkiego, na skrzyżowaniu z ul. Podwale i al. Legionów utworzono rondo, a w 2023 roku zaaranżowano skwer Kawalerów Orderu Uśmiechu, jego odsłonięcie miało miejsce 17 czerwca.

Zmiany nazw

• przed 1782 r. – ul. Świętokrzyska,
• od 1782 do 1901 r. – ul. Bielska (od mostu do skrzyżowania z obecną ul. Batorego), ul. Świętokrzyska (dalszy odcinek do Rynku),
• od 1901 do 1945 r. – ul. Kościuszki,
• od 1939 do 1945 r. – Hauptstrasse,
• po 1945 r. – ul. Kościuszki.

Przebieg

Ulica Tadeusza Kościuszki w Żywcu zaczyna swoją trasę w południowo-zachodnim kącie Rynku. Rusza w kierunku zachodnim, prowadząc jako droga jednokierunkowa w stronę Zabłocia. W odległości około 60 metrów od Rynku, ulica skręca w kierunku ul. Sempołowskiej, zaś po dalszych 40 metrach ul. Kościuszki spotyka się z ul. Zamkową, zmieniając wtedy swój charakter na dwukierunkowy.

Następujące etapy drogi prowadzą przez kolejne 170 metrów, gdzie ulica krzyżuje się z Młyńską, Sobieskiego i Rzeczną. Dalej, na połączeniu z ul. Świętokrzyską oraz Batorego, w pobliżu Kościoła św. Krzyża (po 240 metrach) ruch kieruje się tylko w stronę Rynku.

W obrębie kamienicy „Polonia” (430 m) Kościuszki łączy się z ulicami 3 Maja oraz Kraszewskiego, a dalsza cesta prowadzi do ulic Witosa (490 m) oraz Węglowej (570 m). W okolicy podjazdu schodowego z Aleją Wolności (615 m) ulica wzdłuż północno-zachodniego boku Placu Grunwaldzkiego zbliża się do ronda (660 m), gdzie Kościuszki styka się z al. Legionów i ul. Podwale.

Całość trasy kończy się na skrzyżowaniu z al. Jana Pawła II przy Starym Moście (720 m), po czym ulica przechodzi w ul. Dworcową.

Komunikacja miejska

Na ulicy Tadeusza Kościuszki w Żywcu odbywa się intensywna działalność autobusów miejskich, które kursują na różnych trasach. Autobusy komunikacji miejskiej obsługują linie od 1 do 17, zapewniając wygodny transport dla mieszkańców oraz turystów. Każda z tych linii zatrzymuje się na przystanku, który znajduje się przy Hotelu Polonia, co ułatwia dostęp do różnych części miasta.

---

Oceń: Ulica Tadeusza Kościuszki w Żywcu

---