Pomnik Grunwaldzki, znajdujący się w Żywcu, jest niezwykle ważnym symbolem historycznym, który upamiętnia legendarną bitwę pod Grunwaldem. Jego historia jest pełna zawirowań, ponieważ został zbudowany w 1910 roku, jednak w wyniku zniszczeń w 1939 roku, w wyniku II wojny światowej, pomnik przestał istnieć. Na szczęście, po długim okresie nieobecności, odbudowano go w 2005 roku, co przywróciło mu dawną świetność.
Ten ważny monument znajduje się w samym sercu Żywca, w malowniczej dzielnicy Śródmieście. Usytuowany jest na Placu Grunwaldzkim, który jest Związany z lokalnymi tradycjami oraz wydarzeniami kulturalnymi. Pomnik wybudowano pomiędzy ulicami Kościuszki, Handlową i Podwale, co czyni go centralnym punktem w tej części miasta.
Historia
Pomnik Grunwaldzki, zlokalizowany w Żywcu, został odsłonięty 15 lipca 1910 roku w związku z obchodami 500-lecia zwycięstwa Polski i Litwy nad Krzyżakami. Monument ten z dumą stał na wylocie Alei Wolności, prowadzącej do ulicy Kościuszki, upamiętniając niezwykle ważne wydarzenie w historii Polski.
Kamień węgielny pod budowę pomnika został poświęcony przez ks. Jana Satkego, proboszcza parafii żywieckiej, w dniu 29 maja 1909 roku. Projekt tego monumentalnego dzieła opracował artysta Witold Florkiewicz, pochodzący z Krakowa, a orła, jako główny element kompozycji, zaprojektował rzeźbiarz Jan Szczepkowski, także z Krakowa. Odlew pomnika został wykonany w Krakowskich Zakładach Odlewniczych, a prace kamieniarskie zlecono Maciejowi Nawratilowi z Żywca.
Niestety, w 1939 roku w wyniku działań wojennych, pomnik został zburzony przez niemieckie wojska. Z ocalałych fragmentów pozostała jedynie tablica pamiątkowa z inskrypcją upamiętniającą 500-lecie zwycięstwa w Grunwaldzie: „W 500-ną rocznicę zwycięstwa pod Grunwaldem – Ziemia Żywiecka. Pomnik ten postawiono r.p. MCMX.” Po zakończeniu II wojny światowej, nie podjęto prób odbudowy tego monumentu.
Dopiero w 1985 roku Rada Miejska zainicjowała działania na rzecz odtworzenia pomnika. W 1989 roku wskazano jego nową lokalizację, która znajduje się na Placu Grunwaldzkim. W tym samym roku powstał Społeczny Komitet Budowy Pomnika Grunwaldzkiego, w skład którego weszli znani działacze, między innymi Józef Gawlas, który pełnił rolę honorowego przewodniczącego, a także Józef Janoszek jako wiceprzewodniczący. Komitet zorganizował różne wydarzenia kulturalne i sportowe, co pozwoliło zebrać w ciągu czterech lat kwotę 1 855 140 złotych na budowę pomnika.
Wykonanie projektu nowego pomnika oparto na zdjęciach oraz zachowanej dokumentacji, z kolei inż. architekt Ryszard Gałuszka opracował szczegółowe plany budowlane. Odlew orła, który zdobi pomnik, zaprojektował artysta plastyk Zdzisław Januszewski, również pochodzący z Żywca. Wyprodukowane w brązie odlewy orła dostarczyły Gliwickie Zakłady Urządzeń Technicznych. Odlew ten został tymczasowo ustawiony w 1988 roku przy ulicy Jagiellońskiej.
Na zwężającym się ku górze cokole o wymiarach 680 cm x 620 cm orzeł wzniesiony został dopiero w 2005 roku. Realizację oraz finansowanie budowy przedsięwzięcia podjął się Mikołaj Tyc, który wcześniej był odpowiedzialny za budowę pobliskiego ronda. Ostateczne odsłonięcie pomnika miało miejsce 11 listopada 2005 roku i zostało poświęcone przez ks. bp. Tadeusza Rakoczego.
Przypisy
- a b c Orzeł stanął na cokole – Pomnik Grunwaldzki odsłonięty.. [dostęp 05.03.2016 r.]
- a b Pomnik i plac Grunwaldzki.. [dostęp 04.03.2016 r.]
- Monika Ćwikłowska: Żywiec na dawnej pocztówce, Żywiec 1995 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Obiekty związane ze sztuką":
Ławeczka Alicji Habsburg w Żywcu | Domek Chiński w ŻywcuOceń: Pomnik Grunwaldzki w Żywcu