Alfons Wnętrzak, urodzony w dniu 3 września 1896 roku w Żywcu, to postać, która na zawsze pozostanie w pamięci jako kapitan administracji piechoty Wojska Polskiego. Był nie tylko żołnierzem, ale również działaczem, który w swoim życiu podejmował działania mające na celu uzyskanie niepodległości kraju.
Niemałym zaskoczeniem jest fakt, że jego życie zakończyło się w tragicznym momencie. Alfons Wnętrzak stał się ofiarą zbrodni katyńskiej, która miała miejsce w wiosennych miesiącach 1940 roku w Charkowie. Taki los spotkał wielu polskich patriotów tamtego okresu, a jego historia na zawsze wryje się w pamięci tych, którzy cenili walkę o wolność.
Życiorys
Urodziny Alfonsa Wnętrzaka miały miejsce 3 września 1896 roku w Żywcu, wówczas mieście powiatowym w obrębie Królestwa Galicji i Lodomerii. Przybył na świat w rodzinie, której rodzicami byli Stanisław oraz Anna ze Sprychów. W roku 1914 zakończył naukę w piątej klasie c. k. Wyższej Szkoły Realnej w Żywcu. W tamtym okresie grał na waltorni w szkolnej orkiestrze.
W tym samym roku złożył przysięgę, wstępując do Legionów Polskich. Początkowo jego służba odbyła się w 1 pułku piechoty. Już 25 stycznia 1915 roku został przydzielony do Komendy I Brygady Legionów Polskich, jednocześnie pozostając w ewidencji 5 pułku piechoty. Wiosną 1916 roku znalazł się w kadrze Komendy Grupy Polskich Legionów w Kozienicach, a 9 maja tegoż roku został wymieniony w spisie imiennym kompanii marszowych stacjonujących w tym garnizonie. 26 czerwca 1917 roku złożył maturę przyspieszoną w żywieckiej szkole realnej.
W roku 1918 służył w II Korpusie Polskim na terenie Rosji, a później angażował się w działania Polskiej Organizacji Wojskowej. W latach 1918-1920 walczył w szeregach Wojska Polskiego. Dnia 21 sierpnia 1919 roku, jako podoficer byłych Legionów Polskich w 8 pułku piechoty, otrzymał stopień podporucznika, obowiązujący od 1 sierpnia tego roku.
Po zakończeniu działań wojennych, Alfons doczekał się statusu oficera zawodowego i kontynuował służbę w 8 pułku piechoty Legionów w Lublinie. 3 maja 1922 roku zweryfikowano jego stopień na kapitana, z datą starszeństwa od 1 czerwca 1919 oraz 55. lokatą w korpusie oficerów piechoty. Następnie przeniesiono go do 3 pułku strzelców podhalańskich w Bielsku. 31 marca 1924 roku, prezydent RP przyznał mu kapitański stopień z datą starszeństwa od 1 lipca 1923 oraz 34. lokatą w korpusie oficerów piechoty. Z dniem 26 lutego 1925 roku, został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza, gdzie służył w 12 batalionie granicznym w Skałacie.
23 grudnia 1927 roku, Alfons został przeniesiony do kadry oficerów piechoty, a jego dotychczasowe zajęcie w KOP zostało mu pozostawione. W kwietniu 1928 roku z KOP powrócił do 3 pułku strzelców podhalańskich. W czerwcu 1933 rokuąc, został przeniesiony do 71 pułku piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. W roku 1937 objął stanowisko kierownika referatu w Powiatowej Komendzie Uzupełnień w Pińczowie. W marcu 1939 roku, pełniąc obowiązki w Komendzie Rejonu Uzupełnień Pińczów, zasiadł na stołku kierownika II referatu uzupełnień. Wówczas był już częścią korpusu oficerów administracji, w grupie administracyjnej. Od 10 września 1939 roku, jako dowódca kompanii plot. karabinów maszynowych typ B nr 107, brał udział w działaniach Grupy „Stalowa Wola”.
W okresie kampanii wrześniowej 1939 roku, po agresji ZSRR na Polskę, trafił w nieznanych okolicznościach do niewoli sowieckiej. Został umieszczony w obozie w Starobielsku, gdzie wiosną 1940 roku zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie, a jego ciało potajemnie pogrzebano w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 roku, miejsce to oficjalnie oznaczono jako Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Alfons figuruje na Liście Starobielskiej NKWD pod poz. 511.
5 października 2007 roku, minister obrony narodowej Aleksander Szczygło pośmiertnie mianował go na stopień majora, a awans ogłoszono 9 listopada 2007 roku w Warszawie, podczas uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
Alfons Wnętrzak odznaczał się licznymi osiągnięciami, które zostały uhonorowane specjalnymi nagrodami. Wśród nich można wymienić:
- Krzyż Niepodległości – przyznany 15 kwietnia 1932 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
- Krzyż Walecznych,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Odznaka Pamiątkowa Więźniów Ideowych.
Przypisy
- Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
- Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.]
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 64 [dostęp 16.10.2024 r.]
- Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.]
- a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 17.01.2024 r.]
- Wnętrzak Alfons. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 17.01.2024 r.]
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
- „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 15.09.2023 r.]
- Głowacki 1986 ↓, s. 129, 332.
- Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 854.
- Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 293.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 601.
- M.P. z 1932 r. nr 92, poz. 124.
- Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 42.
- Lista starszeństwa 1933 ↓, s. 43.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28.06.1933, s. 132.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26.04.1928, s. 178.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23.12.1927. Dodatek Nr 1, s. 8.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 75 z 21.07.1925, s. 398.
- Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 47.
- Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 617.
- Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 201.
- Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 103.
- Dz. Rozk. Wojsk. Nr 88 z 12.09.1919, poz. 3130.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Konstanty Eibel | Stanisław Marszałek | Tadeusz Gołąb | Rudolf Tarnawski | Eugeniusz Halski | Karol Kumuniecki | Leonard Rybarski | Józef Ćwiękała | Wilhelm Dobosz | Antoni Studencki | Stefan Halski | Franciszek Kubicki | Czesław Śleziak (wojskowy) | Karol FirichOceń: Alfons Wnętrzak