Leonard Rybarski

---

Młodość

Leonard Rybarski rozpoczął swoją edukację w c.k. szkole realnej w Żywcu, gdzie wykazał się nie tylko zdobytą wiedzą, lecz także aktywnością w życiu społecznym oraz sportowym. Ukończenie szkoły miało miejsce w 1912 roku, co czyniło go jednym z pierwszych absolwentów tego właśnie rocznika. W trakcie nauki, sport był dla niego niezwykle ważny. Był członkiem drużyny piłkarskiej Sokoła w Żywcu, a jako napastnik we wrześniu 1910 roku zapisał się w historii klubu, zdobywając pierwszą bramkę w dziejach klubu oraz żywieckiego footballu.

Nie ograniczał się jedynie do sportu. W szkole objął honorową funkcję pierwszego prezesa czytelni im. Juliusza Słowackiego. Ponadto, stał się jednym z założycieli żywieckiej tajnej organizacji Polska Organizacja Bojowa. Organizacja ta powstała na bazie tajnego koła, zwanej Organizacją Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”, którą stworzył Mieczysław Rybarski w czerwcu 1910 roku, a w której Leonard również był aktywnym członkiem.

Rybarski zdecydował się kontynuować swoją edukację i już w 1912 roku zapisał się na studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, na Wydziale Filozofii. Jego profil akademicki został jednak przerwany przez wybuch I wojny światowej, co zmusiło go do zmiany życiowych planów.

Związek Strzelecki

W czasie studiów Leonard Rybarski wniknął w rozwijający się ruch strzelecki w Galicji, co zainspirowało go do podjęcia działalności w Polskich Drużynach Strzeleckich. Jego celem było zaszczepienie idei strzeleckiej w rodzinnym Żywcu. W jego przedsięwzięciach wsparcie okazał mu Włodzimierz Józef Mężyński, późniejszy major legionów, oraz magister farmacji Juliusz Łopatka. Apteka Szczepańskiego w Zabłociu, w której pracował Łopatka, stała się lokalnym centrum, do którego zgłaszali się ochotnicy, pragnący wspierać „Strzelca” swoją wiedzą i materiałami.

Towarzystwo Strzeleckie w Żywcu zostało założone 11 marca 1913 roku, a od 1914 roku funkcjonowało jako Związek Strzelecki, z Leonardem Rybarskim na czołowej pozycji jako komendant. W sierpniu 1914 roku, zmobilizowany przez wezwanie do walki o wolność, błyskawicznie zorganizował swoją kompanię. Już 7 sierpnia jego jednostka, znana jako I kompania żywiecka, składająca się z 127 do 150 ochotników, zgromadziła się na żywieckim Rynku, gotowa do wymarszu.

Podczas ceremonii mobilizacyjnej, Leonard Rybarski, stając przed frontem kompanii, złożył przysięgę, obiecując, że „powróci do wolnej Polski lub zginie”. Atmosfera była pełna entuzjazmu i wzruszenia, a Rybarski, przyjmując pseudonim bojowy „Słowacki”, odmaszerował, witany przez mieszkańców, w kierunku Lasku Św. Wita, przez Przełęcz Kocierską oraz Zator, aby połączyć się na koncentracji w Krzeszowicach.

Stoją strzelcy ustawieni plutonami w czworobok. Z boku sztandary stowarzyszeń, cechów i bractw. Przed pierwszym plutonem kompanii stoi Rybarski „Słowacki”, składa przyrzeczenie, że wróci do wolnej Polski lub zginie. Żegna nas przemową przedstawiciel miasta. Gdy ktoś zaintonował pieśń za umarłych „Witaj Królowo Nieba…”, ogólny szloch podniósł się wokoło. (…) Już pożegnałem ich spojrzeniem, gdy pada rozkaz. Zwijamy się w kolumnę czwórkową i maszerujemy w kierunku na Stary Żywiec w takt orkiestry.

Legiony Polskie

W nocy z 12 na 13 sierpnia, strzelcy żywieccy, wchodząc w skład grupy dowodzonej przez Mieczysława Ryś-Trojanowski, przekroczyli kordon. 16 sierpnia dotarli do Kielc, gdzie kompania żywieckich strzelców włączono do 1 pułku piechoty I Brygady Legionów Polskich. W tym czasie Leonard Rybarski został mianowany dowódcą I plutonu 3 kompanii II batalionu.

Rybarski, jako dowódca, przeszedł szlak bojowy od Bednar do Urzędowa, uczestnicząc w intensywnych walkach z Rosjanami, które miały miejsce jesienią 1914 roku na terenie Królestwa. Uczestniczył także w obronie linii Dunajca, a jego oddział brał udział w krwawej bitwie pod Łowczówkiem, gdzie dochodziło do zaciętych starć na bagnety.

w czasie tych potyczek, dowodził plutonem w 2 kompanii. W 9 października 1914 r. otrzymał nominację na stopień podporucznika w 1 pułku piechoty, podczas postoju oddziałów Komendanta Piłsudskiego w Jakubowicach. Następnie, 1 stycznia 1915 roku, awansował na stopień porucznika oraz uzyskał przydział na dowódcę 2 kompanii.

W marcu 1915 roku, będąc dowódcą kompanii w I batalionie 5 pułku piechoty, brał udział w walkach nad Nidą. Niestety, jeszcze przed majową bitwą pod Konarami, Leonard Rybarski odniósł rany.

Śmierć

Leonard Rybarski zginął 6 lipca 1915 roku, tragicznie postrzelony w głowę podczas działań wojennych w rejonie Urzędowa, pełniąc rolę dowódcy kompanii w II batalionie 5 pułku piechoty. Wspomnienia na ten temat pozostawił ówczesny kapitan Tadeusz Kasprzycki, który opisał sytuację w swoim dzienniku:

O godz. 2.30 mjr Berbecki melduje: patrole do drutów nie doszły, silnie ostrzelane straciły 1 zabitego, 5 rannych (w II. batalionie) (…) Zabity por. Rybarski w II. batalionie (…).

Zwłoki tego dzielnego oficera zostały przetransportowane z pola walki do Żywca, gdzie nastąpił jego uroczysty pogrzeb w grobie rodzinnym na Cmentarzu Przemienienia Pańskiego w marcu 1916 roku. Pośmiertnie otrzymał zaszczytny order Virtuti Militari V klasy.

---

Oceń: Leonard Rybarski

---