Stanisław Marszałek

Wojsko i służby mundurowe

Stanisław Wiktor Marszałek, urodzony 20 kwietnia 1899 roku w pięknym Żywcu, był postacią o znaczącym wpływie w historii Polski. Był kapitanem artylerii Wojska Polskiego, co podkreśla jego zaangażowanie w służbę wojskową i patriotyzm.

W trakcie swojej kariery wojskowej, Marszałek został odznaczony Krzyżem Walecznych, co świadczy o jego odwadze oraz poświęceniu w obronie ojczyzny. Niestety, jego życie zakończyło się tragicznie pomiędzy 7 a 9 kwietnia 1940 roku w Katyniu, gdzie stał się jedną z wielu ofiar zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Stanisław Marszałek był synem Józefa i Franciszki z Herców. Ukończył Szkołę Kadecką w Krakowie w 1917 roku. Jego patriotyczna droga rozpoczęła się od uczestnictwa w I wojnie światowej, a następnie w wojnie polsko-bolszewickiej w latach 1918–1921, gdzie pełnił funkcję oficera wywiadowczego w 1 pułku artylerii ciężkiej.

1 października 1924 roku, w stopniu podporucznika w 2 pułku artylerii ciężkiej, awansował do rangi porucznika artylerii, ze starszeństwem od 1 sierpnia 1924 i pierwszą lokatą. Pełnił obowiązki oficera prowiantowego. W kolejnym etapie kariery, 1 stycznia 1933 roku, uzyskał awans na kapitana artylerii z 32 lokatą, co potwierdzał jego rozwój zawodowy w wojsku. W marcu 1939 roku działał jako oficer administracyjno-materiałowy w 2 pułku artylerii ciężkiej.

W czasie kampanii wrześniowej, stanął w obliczu trudnych wyzwań i przypadł mu los jeńca w sowieckiej niewoli. Zgodnie z informacjami z kwietnia 1940 roku, był w obozie kozielskim. W dniach między 7 a 9 kwietnia 1940 roku został przekazany do naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD, co odnotowano na liście wywózkowej 014 poz. 81 nr akt 3317 z 4 kwietnia 1940. Niestety, zmarł tragicznie pomiędzy 9 a 11 kwietnia 1940 roku w lesie katyńskim z rąk NKWD.

Latem 1943 roku, jego szczątki zostały zidentyfikowane podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców. Informacje zawarte w dzienniku ekshumacji z 11 maja 1943 roku, nr 1664, oraz liście AM-211-1664 i Komisji Technicznej PCK – GARF-58-01664 potwierdzają jego tożsamość. Na obu tych listach figuruje jedynie imię Stanisław. Przy jego ciele znajdowały się różne dokumenty, w tym legitymacja MSWojsk z dobrym zdjęciem, legitymacja odznaki 2 pac oraz różaniec. Stanisław Marszałek został również umieszczony na liście ofiar, co można znaleźć w publikacjach takich jak Gońca Krakowskiego nr 124 oraz Nowego Kuriera Warszawskiego nr 129 z 1943 roku. Po wojnie, jego krewni przez długie lata poszukiwali informacji o nim, korzystając z pomocy Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie. W archiwum IPN można znaleźć wspomnienia córki Stanisława Marszałka na jego temat.

Rodzinne życie Marszałka koncentrowało się wokół żony Elżbiety z Mazurków (ur. 1904) oraz trójki dzieci. Dnia 5 października 2007 roku, minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, pośmiertnie awansował go na stopień majora. Wydarzenie to miało miejsce podczas uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”, która odbyła się 9 listopada 2007 roku w Warszawie.

Ordery i odznaczenia

W dorobku Stanisława Marszałka odnajdujemy szereg znaczących wyróżnień, które świadczą o jego odwadze oraz zasługach dla kraju.

  • Krzyż Walecznych,
  • Srebrny Krzyż Zasługi, przyznany 10 listopada 1928 roku,
  • Krzyż Kampanii Wrześniowej – odznaczenie, które otrzymał pośmiertnie 1 stycznia 1986 roku,
  • Odznaka Pamiątkowa 2 pułku artylerii ciężkiej,
  • Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa, 1929).

Przypisy

  1. Stanisław Marszałek, 1899–1940 [online], www.myheritage.pl [dostęp 30.09.2022 r.]
  2. Listy katyńskie w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie – Archiwum Państwowe w Lublinie [online] [dostęp 12.03.2019 r.]
  3. Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 05.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
  4. RybkaR. R. RybkaR., StepanS. K. StepanS., Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006, s. 749.
  5. a b c d УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, s. 493.
  6. JędrzejJ. Tucholski JędrzejJ., Mord w Katyniu, 1991, s. 617.
  7. „Dziennik Personalny” (R.14, nr 3), MSWojsk, 14.03.1933 r., s. 48.
  8. „Dziennik Personalny” (R. 10, nr 12), MSWojsk, 06.08.1929 r., s. 243.
  9. Rocznik Oficerski, Warszawa: MSWojsk., 1932, s. 208.
  10. „Dziennik Personalny” (R.5, nr 105), MSWojsk, 08.10.1924 r., s. 579.
  11. JędrzejJ. Tucholski JędrzejJ., Mord w Katyniu, 1991, s. 166.
  12. Auswaertiges Amt – Amtliches Material Zum Massenmord Von Katyn, Berlin 1943, s. 211.
  13. Kiński i inni, Katyń, Księga Cmentarna, 2000, s. 383.
  14. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
  15. Rocznik Oficerski, Warszawa: MSWojsk, 1924, s. 700.
  16. Zarządzenie Ministra Spraw Wojskowych Nr 1/86 w sprawie nadania odznaki pamiątkowej „Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939”. „Dziennik Ustaw RP”. 2, s. 30, 10.04.1986 r.

Oceń: Stanisław Marszałek

★★★★★
Średnia ocena:4.53 Liczba ocen:19