Eugeniusz Halski

Wojsko i służby mundurowe

Eugeniusz Marian Halski to postać o niezwykle bogatym i tragicznych losach, która zasługuje na szczególne miejsce w polskiej historii. Urodził się 19 listopada 1893 roku w Żywcu, gdzie spędził swoje wczesne lata. W trakcie swojego życia zyskał miano doktora praw, co świadczy o jego ogromnym zaangażowaniu w sferę prawniczą.

Jako sędzia, pełnił istotną rolę w wymiarze sprawiedliwości, a także jako kapitan piechoty rezerwy Wojska Polskiego, angażując się aktywnie w obronę swojego kraju. Niestety, jego życie zakończyło się w wiosennych dniach 1940 roku w Charkowie, gdzie stał się ofiarą tragicznych wydarzeń związanych z zbrodnią katyńską.

Życiorys

Urodziny Eugeniusza Halskiego miały miejsce w rodzinie Zygmunta i Michaliny, z domu Bośniackiej. Pochodził z regionu Żywiecczyzny, gdzie wraz z braćmi, bliźniakiem Stefanem oraz Zdzisławem i Zygmuntem, spędził swoje dzieciństwo. Po ukończeniu studiów na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, uzyskał tytuł doktora.

W obliczu wybuchu I wojny światowej, Eugeniusz został wcielony do armii Austro-Węgier. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, 3 kwietnia 1919 roku, został przyjęty do Wojska Polskiego, gdzie potwierdzono jego stopień chorążego. Otrzymał przydział do 20 pułku piechoty, a następnie służył w 2 i 1 pułku Strzelców Podhalańskich. Wkrótce potem został oddelegowany do Wojskowego Sądu Okręgowego Nr IV, który został utworzony w Łodzi w roku 1920.

W 1922 roku Eugeniusz Halski uzyskał stopień kapitana z datą starszeństwa na 1 czerwca 1919 roku oraz z 1575. lokatą w korpusie oficerów piechoty. Dwa lata później, w 1924 roku, przeszedł do rezerwy, choć w 1929 roku odbył ćwiczenia wojskowe w 1 pułku Strzelców Podhalańskich. W 1933 roku, pozostając w rezerwie, został przydzielony do 63 pułku piechoty w Toruniu.

Na polu zawodowym, Halski działał jako sędzia w sądzie okręgowym w Chojnicach, a później pełnił również funkcję sędziego apelacyjnego w Toruniu. 11 lipca 1932 roku mianowano go sędzią okręgowym w Grudziądzu. Po złożeniu podania o przeniesienie, 29 września 1937 roku, przeszedł w stan spoczynku, pozostawiając za sobą bogatą karierę sędziowską i kierowniczą.

W obliczu II wojny światowej Eugeniusz został przydzielony do Ośrodka Zapasowego 4 Dywizji Piechoty. Po kampanii wrześniowej oraz agresji ZSRR na Polskę, padł ofiarą aresztowania przez Sowietów i został przewieziony do obozu w Starobielsku. Wiosną 1940 roku zamordowali go funkcjonariusze NKWD w Charkowie. Jego ciało zostało potajemnie pochowane w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach, gdzie od 17 czerwca 2000 roku znajduje się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD pod numerem 938.

Warto dodać, że jego brat bliźniak Stefan, również był jeńcem obozu w Starobielsku i podzielił los Eugeniusza, zostając zamordowanym w Charkowie w ramach zbrodni katyńskiej.

Upamiętnienie

Eugeniusz oraz Stefan Halscy zostali uhonorowani na tablicy, która została odsłonięta 16 maja 1992 roku w kościele św. Kazimierza w Nowym Sączu. Tablica ta upamiętnia synów ziemi sądeckiej, którzy stracili życie w wyniku zbrodni katyńskiej z 1940 roku.

5 października 2007 roku minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, nadał mu pośmiertnie stopień majora. Uroczystość ogłoszenia awansu miała miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie, będąc częścią wydarzenia „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

W dniu 18 kwietnia 2009 roku, w ramach akcji „Katyń… pamiętamy” oraz „Katyń… Ocalić od zapomnienia”, na terenie rodzinnego Żywca został posadzony Dąb Pamięci, który honoruje Eugeniusza Halskiego.

Przypisy

  1. Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 36 [dostęp 23.10.2024 r.]
  2. Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.]
  3. Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.]
  4. Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
  5. Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
  6. Nowy Sącz - tablica katyńska. miejscapamiecinarodowej.pl. [dostęp 20.04.2014 r.]
  7. Władysław Motyka: Synowie Ziemi Żywieckiej zamordowani w Katyniu. milowka.info, 03.04.2014 r. [dostęp 20.04.2014 r.]
  8. Ruch służbowy. Ruch służbowy w sądownictwie. Sądy okręgowe. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”, s. 361, nr 21 z 15.11.1932 r. Ministerstwo Sprawiedliwości.
  9. Ruch służbowy. Sądy Okręgowe. Przeniesieni w stan spoczynku na skutek podań. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”, s. 117, nr 10 z 15.10.1937 r. Ministerstwo Sprawiedliwości.
  10. Tadeusz Pietrykowski: Sąd Apelacyjny w Toruniu 1920-1933. Toruń: Oddział Pomorski Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej / Towarzystwo Prawnicze w Toruniu, 1934, s. 58.
  11. Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 376, 419.
  12. Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 307. ISBN 83-7001-294-9.
  13. Tadeusz Pietrykowski: Sąd Apelacyjny w Toruniu 1920-1933. Toruń: Oddział Pomorski Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej / Towarzystwo Prawnicze w Toruniu, 1934, s. 48, 49.
  14. Tadeusz Pietrykowski: Sąd Apelacyjny w Toruniu 1920-1933. Toruń: Oddział Pomorski Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej / Towarzystwo Prawnicze w Toruniu, 1934, s. 27.
  15. 1302. Dekret. „Dziennik Rozkazów Wojskowych”, s. 992, nr 41 z 12.04.1919 r.
  16. 1334. Rozkaz. „Dziennik Rozkazów Wojskowych”, s. 1002, nr 41 z 12.04.1919 r.
  17. Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. 158.
  18. Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. LXXIV.

Oceń: Eugeniusz Halski

★★★★★
Średnia ocena:4.94 Liczba ocen:15