Andrzej Komoniecki, urodzony w latach 1658 lub 1659 w Żywcu, to postać o bogatym dorobku historycznym. Zmarł on 1 maja 1729 roku, pozostawiając po sobie znaczący ślad w historii regionu. Pełnił funkcję wójta żywieckiego, co świadczy o jego wpływie na lokalną społeczność.
Nie tylko jednak sprawował władzę, był również kronikarzem, co oznacza, że zajmował się dokumentowaniem wydarzeń swojej epoki. Jego prace dostarczają cennych informacji na temat życia i kultury tamtych czasów.
Życiorys
Andrzej Komoniecki, jako pierwszy syn Jana Komonieckiego oraz Magdaleny z domu Ficzkowic, rozpoczął swoje życie w Żywcu, gdzie ukończył szkołę parafialną. W 1686 roku został wybrany na burmistrza, a zaledwie dwa lata później pełnił urząd wójta. Utrzymywał tę godność prawdopodobnie aż do swojej śmierci, z jedną przerwą w 1707 roku. W okresie 1700–1707 pełnił również funkcję pisarza miejskiego.
Komoniecki był fundatorem różnych znaków cechowych dla cechów żywieckich oraz kapliczki Przemienienia Pańskiego, zlokalizowanej na górze Borkowskiej (obecnie znanej jako Burgałowska), która wznosi się ponad miastem. W 1703 roku razem z żoną ufundował ołtarz ukrzyżowania do kościoła żywieckiego. Rok później, w 1704, złożył ofiarę w postaci dwóch ołtarzy do kapliczki Przemienienia, a w 1708 przekazał ołtarz dla kościoła pw. św. Marka.
Po swojej śmierci został pochowany w Żywcu. Andrzej był żonaty z Zofią Kalfosowiczówną od około 1678 roku. Władał trzema językami: łaciną, niemieckim oraz czeskim. Miał rodzeństwo oraz liczne potomstwo; jeden z jego braci, Gabriel, był uznawanym malarzem, znanym z dekoracji w kościele w Milówce i w żywieckim kościele Przemienienia. Inny brat, Jan Franciszek Komoniecki, pełnił posługę proboszcza w Milówce.
Działalność
„Osobny artykuł: Chronografia albo Dziejopis Żywiecki. Jako wójt, Andrzej Komoniecki wziął na siebie odpowiedzialność za stworzenie monografii dotyczącej dziejów Żywiecczyzny. Rezultatem jego skrupulatnej pracy stała się monumentalna kronika miasta Żywca pt. Chronografia albo Dziejopis Żywiecki. Komoniecki z dużym zaangażowaniem odkrył wiele nieistniejących już dokumentów oraz systematycznie opisał wydarzenia związane z miastem i jego najbliższym otoczeniem, obejmując okres od około 1400 roku aż do 1728 roku. Dziś jego dzieło stanowi niejednokrotnie jedyne dostępne źródło na temat historii Żywca.
Komoniecki jest również autorem dwóch skróconych wersji żywieckiej kroniki. Dodatkowo, w 1728 roku opracował Rychwalda Monumenta – kronikę, która szczegółowo opisuje dzieje sanktuarium Matki Bożej w Rychwałdzie. Warto zaznaczyć, że stworzył także historię parafii w Milówce i Rajczy, obejmując lata 1623–1724. Poza tym, był autorem licznych wstępów do różnych ksiąg związanych z żywieckimi cechami.
Edycje drukowane Dziejopisu Żywieckiego:
- Tom I Dziejopisu Chronografia albo Dziejopis Żywiecki do 1704, opracowany i wydany w 1937 roku przez prof. Stanisława Szczotkę. Niestety, nakład tomu II został zniszczony przez Niemców w wyniku płonących ksiąg na rynku żywieckim we wrześniu 1939 roku,
- W 1987 roku Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej opublikowało całość dzieła w redakcji oraz opracowaniu naukowców z Instytutu Historii Prawa: Stanisława Grodziskiego i Ireny Dwornickiej – UJ,
- W 2005 roku Urząd Miasta Żywca wznowił wydanie, a rękopis dzieła jest dostępny w Dolnośląskiej Bibliotece Cyfrowej.
Przypisy
- Dolnośląska Biblioteka Cyfrowa – Chronographia albo Dziejopis Żywiecki [online], www.dbc.wroc.pl [dostęp 21.11.2017 r.]
- Rączka 1996, s. 48.
- Rączka 1996, s. 45.
- Słownik biograficzny Żywiecczyzny 1995, s. 103.
- Słownik biograficzny Żywiecczyzny 1995, s. 104.
- Szczotka 1937, s. 15.
- Szczotka 1937, s. 12.
- Kazimierz Bibrzycki, Andrzeja Komonieckiego Dziejopis Żywiecki, w: Mówią Wieki, nr 4/1984, s. 34, ISSN 0580-0943
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Stanisław Szerszeń | Jacek Jarco | Jerzy Widzyk | Paweł Zyzak | Maciej Gdula | Edward Płonka | Józef Janoszek | Antoni Szlagor | Ignacy Stawarz | Andrzej Gdula | Antoni PawluszkiewiczOceń: Andrzej Komoniecki