Franciszek Habdas, urodzony 29 lipca 1906 roku w Żywcu, to postać o niezwykłym dorobku artystycznym, która zyskała uznanie jako architekt, rzeźbiarz oraz medalier. Jego twórczość obejmowała różnorodne dziedziny sztuki, które łączyły się w intelektualnym i estetycznym poszukiwaniu formy.
Doświadczając zarówno sukcesów, jak i trudności, Habdas pozostawił po sobie trwały ślad w polskiej kulturze artystycznej, aż do swojego odejścia 12 sierpnia 1977 roku w Warszawie.
Życiorys
Franciszek Habdas, syn Wojciecha, w latach 1931-1934 odbył studia w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, pod opieką prof. Tadeusza Breyera. Następnie, w latach 1934-1935, kontynuował naukę w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie oraz w roku 1935-1936 kształcił się na Akademii Sztuki w Zagrzebiu. Ukończenie edukacji nastąpiło w 1936 roku.
Wśród jego dzieł rzeźbiarskich wyróżniają się:
- „Otwarcie MDM” (1952) – to najbardziej rozpoznawalna płaskorzeźba Franciszka Habdasa, która upamiętnia inaugurację znacznej socrealistycznej inwestycji mieszkaniowej. Dzieło to znajduje się na elewacji budynku przy pl. Konstytucji 3, na stronie ul. Waryńskiego, w Warszawie. Przedstawia grupę dorosłych z dziećmi, jakby pozujących do zdjęcia. Bohdan Urbanowicz krytycznie ocenia rzeźby w MDM (Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej), jednak płaskorzeźba Habdasa została uznana przez niego za najistotniejsze wartościowe rzeźbiarskie dzieło MDM, które docenia za czytelność tematu, kompozycję oraz plan;
- „Dziewczyna z gołębiem” (1957) – stworzona z piaskowca w stylu socrealistycznym, znajduje się w Parku im. Edwarda Rydza-Śmigłego, przy PKP Powiśle.
Wśród jego osiągnięć alkoholowych można wymienić medal przyznany podczas Kopernikańskiej Sesji Naukowej Polskiej Akademii Nauk z okazji 480. rocznicy urodzin, wykonany z tombaku patynowanego w 1953 roku. Tego typu medale można znaleźć w zbiorach APAN, ZM, 255.
Franciszek Habdas spoczywa na cmentarzu ewangelicko-augsburskim zlokalizowanym w Warszawie, przy ulicy Młynarskiej (aleja 10, grób 25).
Ordery i odznaczenia
W dorobku Franciszka Habdasa znajdują się liczne wyróżnienia i odznaczenia, które podkreślają jego zasługi. Wśród najważniejszych należą:
- Złoty Krzyż Zasługi, przyznany 11 lipca 1955,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej, otrzymany 19 stycznia 1955.
Przypisy
- Maria Anna Rudzka: Zadanie: forma. Pracownia profesora Tadeusza Breyera w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1923-1939. Wyd. 2. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, 2023, s. 256. ISBN 978-83-66835-50-4.
- Baza osób polskich: Habdas, Franciszek [online], baza-nazwisk.de [dostęp 22.06.2020 r.]
- Top 10 socrealistycznej rzeźby architektonicznej w Warszawie [online], Culture.pl [dostęp 22.06.2020 r.]
- Scientific Inventory - Nicolaus Copernicus [online], frombork.art.pl [dostęp 22.06.2020 r.]
- M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”
- M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19.01.1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Brodka | Paweł Golec | Wojciech Biedroń | Leopold Rybarski | Jerzy Wiktor Ruśniaczek | Zbigniew Majkowski | Adam Miksz | Marieta Żukowska | Monika Kulczyk | Aleksandra Młynarczyk-Gemza | Szymon Wróbel | Karol Wawrosz | Antoni Krząstkiewicz | Tadeusz Faliszewski | Włodzimierz Kłaczyński | Andrzej Borowski (malarz) | Marcin Rozynek | Wilhelm Brasse | Łukasz Golec | Wiesław KupczakOceń: Franciszek Habdas