Kaplica Podwyższenia Krzyża Świętego w Żywcu

Mieszkańcy Sporysza byli dawniej częścią parafii Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Żywcu. W roku 1931 w kościele Narodzenia Najświętszej Maryi Panny doszło do przeniesienia XV-wiecznego krzyża, co wywołało protesty u części mieszkańców Sporysza. W obliczu tej sytuacji współpraca z proboszczem, Janem Satke, zaowocowała decyzją o umieszczeniu krzyża w kaplicy ulokowanej na terenie wsi, po drugiej stronie Mostu Sporyskiego.

Jednakże, z uwagi na zbyt małą powierzchnię kaplicy, nie było możliwości jej powiększenia. Wobec tych przeszkód podjęto decyzję o budowie nowej, znacznie większej kaplicy, umiejscowionej w pobliżu Fabryki Śrub, w rejonie nazywanym Obszar. Warto zaznaczyć, że pomysł ten spotkał się z oporem części lokalnej społeczności, co doprowadziło do powstania drugiej kaplicy, dedykowanej Podwyższeniu Krzyża Świętego, znajdującej się po przeciwnym brzegu rzeki.

Warto dodać, że oryginalny krzyż umieszczony w ołtarzu w Żywcu, był otoczony czterema rzeźbami z ok. 1780 r., które przedstawiały Maryję, Marię Magdalenę, św. Jana oraz Salome. Po demontażu te cenne posągi zostały przeniesione do kościoła w Juszczynie.

Budowa nowej kaplicy przy ul. Sporyskiej miała miejsce w latach 1936–1938. Została ona ulokowana w bliskim sąsiedztwie starszej świątyni, która datowana jest na drugą połowę XIX wieku. Uroczystość poświęcenia obiektu miała miejsce 27 sierpnia 1939 r.

Po oddaniu kaplicy do użytku, umieszczono w niej krucyfiks oraz rzeźby z Juszczyny, które zostały zainstalowane w wnękach w ścianach świątyni. Po zakończeniu II wojny światowej, starsza kaplica została rozebrana, co dodatkowo podkreśliło znaczenie nowej świątyni.

Tuż obok kaplicy znajduje się kamienna figura Jezusa upadającego pod krzyżem, pochodząca z XVIII wieku. Wcześniej była umiejscowiona w kaplicy usytuowanej przy ul. Komorowskich, która niestety zniszczona została podczas II wojny światowej.