Browar w Żywcu

---

Historia

Browar w Żywcu ma swoje początki związane z księciem cieszyńskim Albrechtem Fryderykiem Habsburgiem, który był właścicielem tzw. państwa żywieckiego. Jego rodowód sięga arcyksięcia Karola Ludwika, który odziedziczył Księstwo Cieszyńskie oraz dobra żywieckie po swoim ojczymie, księciu Albercie Kazimierzu Sasko-Cieszyńskim, będącym synem króla polskiego, Augusta III Sasa. Obydwaj, zarówno książę Albert, jak i jego adoptowany syn, Karol Ludwik, systematycznie powiększali swoje posiadłości, co zaowocowało gromadzeniem w swoich rękach prawie całego państwa żywieckiego, które ostatecznie przeszło w posiadanie arcyksięcia Albrechta Fryderyka.

Browar Albrechta Fryderyka Habsburga

Na terenach wsi Pawlusie, która była częścią państwa żywieckiego, w 1838 roku Karol Ludwik nabył od hrabiego Adama Wielopolskiego obszar, na którym w 1856 roku został zarejestrowany browar. Kamień węgielny pod jego budowę położono już 16 czerwca 1852 roku. Arcyksiążę zainspirowała popularność piwa z browaru w Cieszynie, co skłoniło go do zlecenia wzniesienia nowego zakładu. Architektem była znana figura, Karol Pietschka, który na przestrzeni lat 1852-1891 projektował kluczowe budowle browaru. Do jego dzieł należały m.in. warzelnia, słodownia oraz budynek główny.

W dniu rejestracji browar posiadał już posiadał wydajne urządzenia, a z arcyksiążęcej kasy na jego budowę wydano w sumie 194902 guldeny. W 1857 roku browar żywiecki wyprodukował aż 17 856 hl piwa, co stanowiło imponujący wynik. Zaledwie 12 lat później podwoił swoją produkcję, co przyczyniło się do zajęcia pozycji lidera wśród 260 browarów Galicji. Woda czerpana była z Leśnianki, znajdującej się u podnóża Skrzyczne, a piwo z Żywca zyskało uznanie dzięki nowoczesnym technologiom używanym w produkcji.

Browar Karola Stefana Habsburga

Po śmierci stryja, w 1895 roku, browar zyskał nowego właściciela – arcyksięcia Karola Stefana Habsburga, który przystąpił do rozbudowy zakładów piwowarskich. W czasach przed pierwszą wojną światową rozbudowano zaplecze browaru. W tym okresie browar dysponował własnym laboratorium analitycznym i otrzymywał drożdże z wyspecjalizowanej stacji badawczej w Wiedniu. Zwiększenie efektywności transportu, w szczególności po kolejowej modernizacji, wpłynęło na rozprzestrzenienie popularności piwa w kraju i za granicą.

Bezpośrednio po I wojnie światowej miały miejsce znaczne zmiany. W wyniku traktatu pokojowego w Saint-Germain, wszystkie majątki cesarskie przeszły na rzecz II Rzeczypospolitej. Niestety, zarząd państwowy w Żywcu został wprowadzony w 1919 roku, jednakże został zniesiony w 1924 roku na cześć Habsburgów, którzy mieli wśród nich swoich przedstawicieli. Karol Stefan był również prorektorem Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. W jego rodzinie znajdowali się również żołnierze walczący za Polskę, co przyczyniło się do otrzymania obywatelstwa polskiego przez całą rodzinę.

Browar Karola Olbrachta

W 1933 roku arcyksiążę Karol Stefan zapisał browar swojemu synowi, Karolowi Olbrachtowi. W tym czasie zakład produkował pięć kluczowych gatunków piwa, które zdobyły dużą popularność:

• piwo jasne Zdrój Żywiecki – najbardziej popularne piwo jasne,
• piwo jasne Leżak – niedrogie i niezbyt wymagające,
• piwo ciemne Marcowe – klasyczne, galicyjskie,
• piwo jasne Ale – mocne i szlachetne,
• piwo ciemne Porter – uznawane za najwyżej cenione.
• Warto dodać, że zdarzało się warzenie innych wariantów, jak Słodowe czy Leżak Ciemny.

Jednak wybuch II wojny światowej znacząco wpłynął na losy browaru. Po okupacji Żywca przez Niemców, browar zmienił nazwę na Saybusch i przeszedł na rzecz III Rzeszy. Choć produkcja została zachowana, piwo głównie skierowano na potrzeby niemieckiego wojska. Wówczas browar przyjął nową nazwę: Beskidenbrauerei Saybusch. Mimo szkód wojennych browar ocalał, ze względu na odwagę i poświęcenie jego pracowników.

Browar Skarbu Państwa

Po zakończeniu wojny browar został przejęty przez Armię Czerwoną, a później przez Skarb Państwa na mocy dekretu z 1944 roku. Już w 1945 roku wyprodukowano 18,8 tys. hl piwa, a jego oferta obejmowała m.in. Zdrój, Porter oraz piwo Marcowe. Dzięki modernizacji przekroczono wkrótce poziom 300 tys. hl. W 1955 roku browar połączył siły z browarami z Cieszyna i Bielska, a w kolejnych latach rozwijał swoje portfolio, wprowadzając nowe marki.

W latach sześćdziesiątych pojawiły się etykiety eksportowe, mające na celu przyciągnięcie Polonii mieszkającej w Stanach Zjednoczonych. Nowe piwo pod nazwą Full Light Żywiec Beer zdobyło uznanie i szybko zyskało popularność u Polaków w Ameryce. Warto również wspomnieć o powstaniu znaku handlowego Krakus, znanego do dziś wśród miłośników piwa. Po wzroście produkcji w 1980 roku browar osiągnął 589 tys. hl.

Browar koncernu Heineken

W 1994 roku browar Żywiec przeszedł transformację, stając się częścią holenderskiego koncernu Heineken. Dzięki temu nowe technologie i międzynarodowe standardy pomogły w dalszym rozwijaniu marki na rynku zarówno polskim, jak i międzynarodowym. Historia browaru łączy w sobie zarówno lokalne tradycje, jak i globalne wyzwania, które na trwałe wpisały się w dzieje piwowarstwa w Polsce.

Nazwy urzędowe Browaru żywieckiego

W ciągu ponad półtora stulecia istnienia browaru, jego nazwy urzędowe były wielokrotnie zmieniane. Główne powody tych zmian wynikały z nowych właścicieli oraz dostosowania do zmieniającej się rzeczywistości politycznej i ekonomicznej. Oto lista dotychczasowych nazw zakładu:

• Arcyksiążęcy Browar na Pawlusiu (1856–1880),
• Arcyksiążęcy Browar w Żywcu (1880 – 20 XII 1934),
• Karol Olbracht Habsburg. Arcyksiążęcy Browar w Żywcu (21 XII 1934 – 2 IX 1939),
• Beskidenbrauerei Saybusch (3 IX 1939 – IV 1945),
• Karol Olbracht Habsburg. Arcyksiążęcy Browar w Żywcu pod Zarządem Państwowym (1945),
• Państwowe Zakłady Przemysłowe i Browar „Żywiec” w Żywcu (1946),
• Państwowe Nieruchomości Ziemskie. Browar Żywiec (1946),
• Państwowy Browar w Żywcu pod Zarządem Państwowym (1947–1949),
• Zakłady Piwowarsko-Słodownicze w Żywcu (1949–1956),
• Żywieckie Zakłady Piwowarsko-Słodownicze w Żywcu (1956–1971),
• Żywieckie Zakłady Piwowarskie w Żywcu (1971–1974),
• Zakłady Piwowarskie w Żywcu (1974 – 30 XII 1990),
• Zakłady Piwowarskie w Żywcu S.A. (31 XII 1990 – 20 VII 1999),
• Browary Żywiec S.A. (od 21 VII 1999).

Produkty

W ofercie browaru w Żywcu znajdują się różnorodne produkty, które zadowolą każdego miłośnika piwa. Szczególnie wyróżniają się klasyczne lagery, które cieszą się dużą popularnością:

• heineken,
• warka,
• żywiec beer,
• żywiec full light,
• żywiec bock,
• żywiec niskoalkoholowe,
• eb.

Oprócz tradycyjnych piw, browar oferuje również aromatyzowane warianty, które mogą stanowić interesującą alternatywę:

• desperados,
• freeq,
• freeq golden apple,
• freeq green lime,
• freeq red fruits.

---

Oceń: Browar w Żywcu

---