Roman Białek (1891–1940)

---

Życiorys

Roman Białek przyszedł na świat w rodzinie Tymoteusza oraz Marii z Bielewiczów. Ukończył Wyższe Gimnazjum w Wadowicach, a następnie zdobył wykształcenie na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1916 roku obronił doktorat z zakresu wszech nauk medycznych. W czasie studiów wstąpił do armii austriackiej, gdzie pełnił służbę w wojskowych jednostkach sanitarnych podczas I wojny światowej. W trakcie walk na froncie wschodnim został wzięty do niewoli przez wojska rosyjskie.

Po zakończeniu wojny, w 1918 roku wstąpił do Wojsk Polskich, gdzie brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, osiągając stopień porucznika. W latach 1918-1922 pełnił obowiązki lekarza w 2 pułku strzelców podhalańskich stacjonującym w Bochni, a także pracował jako ordynator w szpitalu wojskowym w Bielsku-Białej. Zajmował stanowisko komendanta szpitali polowych nr 604 i 605. Od 1922 roku znajdował się w rezerwie z przydziałem mobilizacyjnym do 5 Szpitala Okręgowego.

W okresie międzywojennym pracował jako lekarz internista w Buczkowicach, gdzie zyskał uznanie w lokalnej społeczności. Był aktywnym członkiem organizacji „Sokół”, latem 1927 roku został jej prezesem, a później honorowym prezesem.

W trakcie kampanii wrześniowej 1939 roku, po inwazji ZSRR na Polskę, został w niewyjaśnionych okolicznościach wzięty do niewoli przez sowieckie wojska. Osadzono go w obozie jenieckim w Kozielsku, gdzie wiosną 1940 roku padł ofiarą zbrodni NKWD. Jego ciało zostało pochowane w lesie katyńskim w bezimiennej mogile zbiorowej. Od 28 lipca 2000 roku miejsce to nosi miano Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu, gdzie przeprowadzono ekshumacje oraz prace archeologiczne. Jego szczątki zidentyfikowano w 1943 roku podczas ekshumacji prowadzonych przez Niemców, a wówczas przy jego zwłokach odnaleziono m.in. kartę mobilizacyjną oraz dwa listy.

Znalazł się również na liście wywózkowej 022/3 z dnia 9 kwietnia 1940 roku. W ciągu swojego życia mieszkał w Buczkowicach, był żonaty z Marią z Niklewiczów oraz miał dwie córki – Ewę i Aleksandrę.

Upamiętnienie

5 października 2007 roku minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, przyznał mu pośmiertnie stopień majora. Ten awans ogłoszono 9 listopada 2007 podczas ceremonii „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” w Warszawie.

Jego imię i nazwisko znajduje się na pomniku ofiar wojny, który został wzniesiony w Buczkowicach w 1947 roku. W początkowym etapie wskazano tam, że zginął z rąk niemieckich, co było błędem. Ten problem został rozwiązany w trakcie późniejszych modernizacji pomnika, gdzie nazwisko dra Romana Białka zostało właściwie wyodrębnione, a miejsce jego śmierci zostało poprawnie zaznaczone. Działania te były zrealizowane przez Towarzystwo Społeczno-Kulturalne „Zagroda”.

W Buczkowicach, przy ulicy noszącej jego imię, zamontowano płaskorzeźbę przedstawiającą jego postać na elewacji budynku, który był jego własnością.

12 kwietnia 2012 roku odsłonięto tablicę, na której znajduje się m.in. jego nazwisko, umieszczoną na obelisku przy ul. Ofiar Katynia w Bochni.

Roman Białek jest również jednym z 305 lekarzy, którzy zostali pochowani na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu, gdzie upamiętnia go tabliczka epitafijna nr 176.

---

Oceń: Roman Białek (1891–1940)

---